23 Μαΐ 2011

Το όνομα του γέλιου

Προχωρημένη ώρα. 12:00π.μ. Στο κρατικό κανάλι προβάλλεται για πολλοστή φορά η εξαιρετική ταινία «Το όνομα του Ρόδου».

Την έχω δει αρκετές φορές. Έχω ξεχάσει πόσες. Ωστόσο αυτό δεν με εμποδίζει να την δω ακόμη μια. Είναι τόσο σπουδαία ταινία που με χαρά την ξαναβλέπω όσο χρειαστεί η ψυχή μου. Βέβαια όπως όλες οι κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων, υστερεί από την μελέτη του βιβλίου. Ωστόσο ως ταινία είναι σημαντική.

Ο Μεσαιωνικός κόσμος, η μεσαιωνική κοινωνία, ο άνθρωπος της. Φόβος, ενοχές, ανασφάλεια, μυστικοπάθεια, δεισιδαιμονία, προκατάληψη και πολύ σκοτάδι σε όλα τα επίπεδα. Ένας άνθρωπος δίχως πρόσωπο. Δίχως αυτοαξία. Ένας Θεός τιμωρός, δυνάστης και δικαστής, χαιρέκακος και εκδικητικός που αρέσκεται να κολάζει ανθρώπους. Μια εκκλησία εξουσιαστική, ληστρική, μισάνθρωπη, δεκανίκι των κοσμικά ισχυρών.

Βρισκόμαστε στον 14ο αιώνα, εποχή όπου αρχίζει και αχνοφέγγει το πάθος της γνώσης, της επιστήμης, του ορθολογισμού (που εκπροσωπείται στο βιβλίο από το Δάσκαλο και το μαθητή-αφηγητή), αλλά βέβαια η εποχή δεν είναι έτοιμη ακόμα να δεχτεί τέτοια ανοίγματα, εφόσον η κυρίαρχη ιδεολογία είναι η θρησκεία, οι αιρέσεις, η φανατισμοί, η ιερά εξέταση κ.λ.π. Βρισκόμαστε λοιπόν σ’ ένα μεταίχμιο, βρισκόμαστε επίσης σ’ ένα ιταλικό μοναστήρι όπου υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της εποχής εκείνης. Μοναστήρι Βενεδικτίνων που συμβαίνουν φοβεροί φόνοι. Ο ένας μετά τον άλλο μοναχοί δολοφονούνται. Στην προσπάθεια να υπάρξει ερμηνεία, εξήγηση του φαινομένου, συγκρούονται δυο πραγματικότητες που τον μεσαίωνα έδωσαν πραγματικές μάχες, με θύματα ανθρώπινες ζωές. Η λογική του ανθρώπου και η θρησκευτική δεισιδαιμονία. Ο εγκλωβισμός σε παρωχημένα μοντέλα ερμηνείας και το άνοιγμα σε νέες κατανοήσεις.

Μοναχοί που πιστεύουν οτι οι φόνοι πραγματοποιούνται από τον σατανά. Άρα η λύση θα επέλθει με εξορκισμούς στην μονή και κάψιμο στην πυρά των αιρετικών μάγων μοναχών και από την άλλη μοναχοί που πιστεύουν οτι οι φόνοι διαπράττονται από κάποιο μοναχό που θέλει να κρύψει ενα σημαντικό μυστικό.

Σκέφτομαι πολλές φορές οτι εαν στην Δύση απολυτοποιήθηκε η λειτουργία της λογικής αποκλείνοτας απο τον πολιτισμό της ποικίλες διαφορετικές δυνατότητες του ανθρώπινου προσώπου, οφείλεται αποκλειστικά στην χρόνια βάναυση και δια αίματος φίμωσης της.

Εκείνο όμως που κάθε φορά με συγκλονίζει όσες φορές κι αν έχω δει την ταινία, είναι η αιτία όπου ο γηραιός μοναχός της Μονής θέλει να κρατήσει μυστικό το περιεχόμενο από το κείμενο του Αριστοτέλη. Μάλιστα φτάνει στο σημείο να εμποτίζει τις σελίδες του βιβλίου με δηλητήριο έτσι ώστε όποιος το διαβάζει ξεφυλλίζοντας να δηλητηριάζεται μέσω του σάλιου.

Τι θέλει όμως να κρύψει ο μοναχός; Τι γράφει ο Αριστοτέλης το οποίο δεν πρέπει να μάθουν οι μοναχοί;

Εκείνο που αναφέρει το «σατανικό» βιβλίο είναι οτι οι άνθρωποι πρέπει να γελάνε. Ότι οι άνθρωποι μέσα από το γέλιο και την διακωμώδηση θα πρέπει να ασκούν κριτική στις εξουσίες, στους φαντασμένους, στον εαυτό τους όταν νιώθει ότι έχει πάρει ψηλά τον αμανέ ή πολύ σοβάρεψε. Το γέλιο για τον Αριστοτέλη είναι ελευθερία από τα δεσμά της εξουσίας.

Για τον γηραιό όμως μοναχό του έργου, αλλά και πολλούς χριστιανικούς συγγραφείς των μεσαιωνικών χρόνων το γέλιο ήταν αμαρτία. Μάλιστα πολύ εκκλησιαστικοί συγγραφείς για να στηρίξουν τις κωμικοτραγικές απόψεις τους, έλεγαν ότι ο Χριστός δεν γέλασε ποτέ. Αλλά είναι αδύνατον ότι πιο γλυκό, ότι πιο όμορφο, αγνό, παρθενικό και αθώο υπήρξε στην ιστορία του κόσμου, να συνόδευε την ύπαρξη του από βλοσυρότητα και σωματικό σκοτάδι. Ωστόσο και αυτό το είπαν.

Εκείνη την εποχή αλλά και σήμερα, αρκετοί άνθρωποι πάσχοντες από την αρρώστια που λέγεται θρησκεία, πίστευαν και συνεχίζουν να πιστεύουν, ότι το γέλιο υπονομεύει την πίστη. Ότι σπέρνει την αμφιβολία. Ότι δεν ταιριάζει στους «σοβαρούς» και ηθικούς. Το κυριότερο ότι σκορπάει τον φόβο, την ντροπή, την ενοχή. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι εξουσίες και μάλιστα οι θρησκευτικές θέλουν ανθρώπους φοβισμένους και έντονα ενοχικούς. Ανίκανους να χαρούν το δώρο της ζωής. Αδύναμους και φοβισμένους που θα νιώθουν ένοχοι γιατί γεννήθηκαν. Γιατί είναι άνθρωποι. Γιατί έχουν σώμα, ορμές και συναισθήματα. Γιατί υπάρχουν.

Αμαρτία, κόλαση, διάβολος κ.α πολλά ήταν και παραμένουν μέχρι σήμερα μορφές ελέγχου και εξουσιαστικά εργαλεία στα χέρια της θρησκείας.

Πάνω σε αυτό στο ανθρώπινο μοντέλο στήνεται ο μεγαλύτερος έλεγχος και η μεγαλύτερη υποταγή. Η εξουσία της θρησκείας βασίζεται σε ότι πιο απάνθρωπο και ειδεχθές ανακαλύφθηκε ποτέ, στην μεταφυσική απειλή. Σε αυτή πάνω στήνεται καθημερινά η κατασυκοφάντηση του Θεού που φανερώθηκε στο πρόσωπου του Χριστού.

π.Λίβυος


34 σχόλια:

Μαίρη είπε...

Σας ευχαριστώ τόσο μα τόσο πολύ γι΄αυτό το κείμενο. Πριν αγαπήσω τον Θεό, μην αφήσω τον εαυτό μου να Τον αγαπήσει, έλεγα πως δεν καταλάβαινα γιατί δεν υπάρχει χαρά στον χριστιανισμό. Σκεφτόμουν "αν ο Χριστός πραγματικά με αγαπάει, τότε θα έπρεπε να κλαίω για τα σφάλματά μου, αλλά να το κάνω χοροδηπώντας από τη χαρά μου για την τόσο απίθανη αγάπη Του αυτή." Αυτή τη χαρά δεν την έβλεπα σε χριαστινούς που γνώριζα. Τώρα αρχίζω να την βλέπω. (φλυαρώ - να είστε καλά).

π. ΛίΒυος είπε...

Καθόλου δεν φλυαρεις Μαίρη. Λες και αναφέρεις πολύ σπουδαία πραγματα τα όποία όλοι λιγο πολύ έχουν διαπιστώσει και το σημαντικότερο έχουμε βιώσει.
Δηλαδή "χριστιανούς" εχθρους της ζωής. Αν είναι δυνατόν. Και όμως.

Οχι να συνεχίσεις να χοροπηδάς απο χαρά γιατι ο Θεός σε αγαπάει και γιατι ο Χριστός Αναστήθηκε. Στην θεση δε των ενοχων και των τύψεων, βαλε την χαρα, την πιστη, την ελπίδα.

Καλημέρα να έχεις!!!

Ανώνυμος είπε...

Άκρως Ενδιαφέρον το Κείμενο.Αξίζει να το Διαβάσεις.
Κυρίννα.

π. ΛίΒυος είπε...

@Κυρίννα
Καλημέρα να έχεις Κυρίννα!!!

Unknown είπε...

καλημερα και απο εδω Χαραλαμπε,,δεν μου ερχεται το πατερ,,τι να κανω,,? αυτο το κειμενο γραμμενο απο εναν πραγματικο ιερεα ειναι βαλσαμο σε ολους αυτους και οχι μονο που βρισκουν ανακουφιση και απαγγειο στην χριστιανικη πιστη.Να εισαι καλα με τετοια καθαρη ματια και τοσο μεγαλη καρδια.Οι ανθρωποι που σε εχουν κοντα τους ειναι τυχεροι,,μακαρι να υπηρχαν πολλοι σε αυτες τις ποιοτητες για να στηριξουν ολους εμας,,σ'ευχαριστω

π. ΛίΒυος είπε...

@info
Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τα όμορφα λόγια σου. Προφανώς υπερβάλης απο αγάπη και ετσι το δέχομαι.
Ομως ειλικρινά δος μου ένα στίγμα γιατι δεν σε γνώρισα. Για πες ποιος-α είσαι ??

ΦΩΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ είπε...

Οι μόνες φορές που γέλασα με το πιο εκστατικό και εύφορο γέλιο ήταν όποτε ένιωθα τη συγκίνηση της ύπαρξης του Χριστού. Αληθινή χαρά. Να γελάω μόνος μου.

Ανώνυμος είπε...

Έχουμε κάτι που είναι ένας εκ γενετής πλούτος το γέλιο το οποίο μεταδίδεται πανεύκολα! Αν υπάρξει κάποιος που θα μου απαγόρεψει το γέλιο, ας μου απαγορέψει και το φως για να μην βλέπω. Το ίδιο θα πονέσω.

π. ΛίΒυος είπε...

@ΦΩΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ
H Οντως χαρά φίλε Φώτη. Να γελάς!!!! Χριστός Ανέστη!!!

π. ΛίΒυος είπε...

@Ανώνυμος
Και εγω μαζί σου. Μην αφήσεις κανένα, ούτε τον ίδιο σου τον ευατό να στο στερήσει. Να γελάς, να χαίρεσαι.

Καλη μέρα να έχεις!!!

Νίκος είπε...

π. Λίβυε, ευλογείτε!
Με βάση την οπτική γωνία που αντιμετωπίζετε το θέμα τού γέλιου, δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας. Υπάρχει όμως και μια άλλη οπτική, η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να δικαιολογήση την διατυπωθείσα άποψη, ότι ο Χριστός δεν γέλασε ποτέ, χωρίς βέβαια αυτό να μπορή να αποτελή και απόδειξη.

Από πολλά χρόνια με απασχολεί ο λογισμός, εάν και κατά πόσο όλοι εμείς, τα παιδιά τής κοινωνίας τής ευμάρειας - για όσο τουλάχιστον αυτή ακόμα υφίσταται και στον τόπο μας...- έχουμε το δικαίωμα να ευτυχούμε, όσο υπάρχει ακόμα και ενεργείται στον κόσμο το πολυποίκιλο κακό, συνήθως μάλιστα με απίστευτη σφοδρότητα: αδικία, συκοφαντία, μίσος, βασανιστήρια, πόλεμοι, πείνα, δίψα, φτώχεια, αρρώστιες, αναπηρίες και τόσα άλλα. Όταν δηλ. τα λογικά αλλά και τα άλογα πλάσματα του Θεού υφίστανται τον πόνο και τον κάθε μορφής θάνατο, όχι μόνο τον βιολογικό. Αίσθησή μου είναι, πως για ΄μας τους Χριστιανούς στον παρόντα αιώνα αιτία χαράς δεν μπορεί να είναι άλλη από την ελπίδα τής προσδοκώμενης Βασιλείας, που άρχισε να ανατέλη με την Ανάσταση (το φλωροφσκικό ΗΔΗ), όμως θα ενεργείται πλήρως μόνο στα Έσχατα (ΟΧΙ ΑΚΟΜΗ): τη ελπίδι χαίροντες. Και ότι αυτή δεν μπορεί παρά να είναι ανάμικτη με λύπη για τους προαναφερθέντες λόγους, ουσιαστικά δηλ. μιλάμε και εδώ για χαρμο-λύπη. Ίσως αν δούμε το θέμα από αυτή την οπτική γωνία, μπορούμε να δικαιολογήσουμε θεολογικά και όχι ευσεβιστικά την εικασία πως ο Χριστός μπορεί και να μην γέλασε ποτέ στον κόσμο αυτό.

Πολλούς χαιρετισμούς, την ευχή σας, Χριστός Ανέστη!

π. ΛίΒυος είπε...

@
Φίλε μου Νίκο. Σε ευχαριστώ για την επικοινωνία.
ἐν τῶ κόσμω θλίψιν ἕξετε ἀλλά θαρσεῖτε ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον...

Το ότι στον κόσμο αυτό υπάρχει πόνος και θλίψη, δεν σημαίνει ότι αντιστοίχως δεν υπάρχει χαρα και ευτυχία. Όσο «δικαίωμα» έχουμε στο πόνο, άλλο τόσο έχουμε και στην χαρά.
Δεν πρέπει να βυθιζόμαστε στο πόνο χάνοντας ή λησμονόντας και την άλλη πλευρά της ζωής. Ουτε παλι πρέπει να κλείνουμε τα ματια στην οδύνη, γιατί τότε γινόμαστε χαζοχαρούμενοι. Ασε που δεν μπορείς να χαρείς εαν δεν έχεις βιώσει την πίκρα στα χείλη.

Η ζωή έχει κι από τα δυο.
Ο Χριστός μέσα από τον Σταυρό και την Ανάσταση μας αποκαλύπτει με μοναδικό τρόπο αυτή την Σταυροαναστάσιμη υφή του κόσμου.

Όταν μιλάμε για το γέλιο, μιλάμε για το δικαίωμα στην χαρά της ζωής. Και η ζωή με τον Χριστό είναι φως και χαρά έστω και αν περνάμε μέσα από τον άδη της ψυχής και της ζωής.

Φάρος το βιβλίο του Γέροντος Πορφυρίου «Βίος κ Λόγοι»

Να είσαι καλα, ευχαριστω. Αληθώς Ανέστη ο Κύριος.

ΕΙΡΗΝΗ Ζ.Κ Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΗ ΕΣΤΙ είπε...

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
...ΜΑ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ,
Η ΖΩΗ ΣΥΝ ΧΡΙΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ,
Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ.
ΓΙΝΕΤΑΙ ΧΑΡΑ ΧΩΡΙΣ ΓΕΛΙΟ;

Η ΧΑΡΑ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, ΓΙ'ΑΥΤΟ ΚΑΜΙΑ ΦΟΡΑ ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ...ΕΠΕΙΔΗ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΕΥΚΟΛΑ ΝΑ ΤΗ ΣΥΛΛΑΒΕΙ, ΑΝΤΙΔΡΑΕΙ ΣΤΗ ΧΑΡΑ, ΣΤΟ
Να περναει καλα, μεσα του κατ'αρχην και κατέπεκταση να το μεταφερει και γυρω του.
Δεν ξερω...νομιζω οτι εχουμε την αναγκη του αγωνος.

αγωνα, για να γνωρισουμε το Θεο,μεσα απο το Λογο Του,

αγωνα για να γνωρισουμε τον εαυτο μας,για να δουμε τι κουβαλαμε μεσα μας,

αγωνα, για να μας καθαρισει ο Κυριος
απο τα παθη και τις αδυναμιες μας,

αγωνα, για να αποκτησουμε τους καρπους Του Αγιου Πνευματος

ΓΙΑ ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΜΕ ΑΛΗΘΙΝΑ ΤΟΤΕ ΤΗ ΧΑΡΑ, ΧΑΡΑ ΠΟΥ ΘΑΣ ΟΔΗΓΙΣΕΙ ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ Η ΠΙΣΤΗ ΘΑ ΜΑΣ ΔΩΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ
ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΜΑΣ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΟ, ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΟ

Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΣΥΝΕΧΩΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΝΕΙΑ, ΣΤΗ ΧΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΟΥ.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΑΖΙ ΜΑΣ!

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ.

π. ΛίΒυος είπε...

@ΕΙΡΗΝΗ Ζ.Κ

Ειρήνη σε ευχαριστώ για την παρουσία σου.
Να είσαι καλά και να χαίρεσαι την ζωή!!!!

philalethe00 είπε...

Χριστός ανέστη!!!!! :D Κάποιες σχετικές αναφορές κάνει ο Χ. Γιανναράς, έτσι δεν είναι; Αλλά πολύ ωραίο αντίλογο και ισορροπημένο έχει δώσει ο πατέρας Μεταλληνός, μιλώντας για κάποιες θέσεις που αναπτύσσει ο Άγ. Νικόδημος στην "Χρηστοήθεια των Χριστιανών", νομίζω. Πάντως, ο Άγ. Νικόδημος είναι εκκλησιαστικός συγγραφέας του Ελληνικού μεσαίωνα, δηλαδή της Τουρκοκρατίας, και μάλιστα των πιο σκοτεινών της αιώνων. :)

Ηθελα να παρατηρήσω ακόμη ότι από πολύ καιρό υπήρξαν αντιδράσεις και στην Δύση κατά του αστικού ορθολογισμού, π.χ. ο υπερρεαλισμός ή η φιλοσοφία του Ανρί Μπερξόν, για να μην πούμε για τον Ρομαντισμό που αναπτύχθηκε αμέσως κατά του ψυχρού υπολογισμού του "ορθολογισμού". :)

Εξαίρετο κείμενο, π. Λίβυε... Καλή συνέχεια στο όμορφο αυτό έργο...!!! :D

Υγ κυκλοφορεί μια φήμη από το Όρος για το όνομα του ρόδου, όταν το επισκέφτηκε ο Έκο, που είχε διαβάσει και Πατέρες... Δεν ξέρω αν έχετε υπ'όψει και δεν ξέρω αν ευσταθεί τελείως... Πάντως, είναι άκρως ενδιαφέρουσα. :)

π. ΛίΒυος είπε...

@philalethe00
Ναι μιλάει και ο Γιανναράς γι αυτο το θεμα. Για τον π. Μεταλληνό έχω ακούσει αλλα δεν έχω διάβάσει.

Πάντως στην Δύση οχι μονο με τους υπαρξιστές φιλοσόφους και αλλα και σήμερα, στις μέρες μας γινεται μια προσπάθεια εξισορόποισης μιας αναγκαίας μονομέρειας.

Για το Αγιον Ορος αδελφέ δε ξέρω, ανα κάτι γνωρίζεις θα με ενδιάφερες.

Την αγάπη μου σε ευχαριστώ για την παρουσία σου.
Χριστός Ανέστη!!!!!

Modern Father είπε...

δεν μπορώ να σκεφθώ ότι όταν ο Χριστός κάλεσε τους μαθητές του κοντά του ήταν αγέλαστος, ούτε ότι στο γάμο της Κανά δεν γέλασε...ούτε ότι ήταν ψυχρός και απόμακρος...αφού μόνον και μόνον απο αγάπη και για αγάπη μιλούσε και κύρησσε αλλά και Αγάπη είναι ο Ιδιος για όλους εμάς!

π. ΛίΒυος είπε...

@Modern Father
και όμως πάτερ μου και αυτο το είπαν. Εχουν κατασυκοφαντήσει το πρόσωπο Του και δυστυχώς κάποιοι συνεχίζουν.

Σε ευχαριστώ για το πέρασμα σου!!!!!

Ανώνυμος είπε...

Είναι εξίσου σκοταδιστικό να θεωρείται η Αριστοτέλεια λογική ως αντίδοτο του σκοταδισμού του φραγκικού Μεσαίωνα. Και, ακόμα χειρότερα, ο νεο-Πλατωνισμός ως η ανα-γέννηση της Δύσης. Ο Αριστόξενος (μαθητής του Αριστοτέλη!), αναφέρει για τον ίδιο τον Πλάτωνα τα εξής:

Ἀριστόξενος δ’ ἐν τοῖς ἱστορικοῖς ὑπομνήμασί [fr. 83 FHG II 290] φησι Πλάτωνα θελῆσαι συμφλέξαι τὰ Δημοκρίτου συγγράμματα, ὁπόσα ἐδυνήθη συναγαγεῖν. @1
Ἀμύκλαν δὲ καὶ Κλεινίαν τοὺς Πυθαγορικοὺς [c. 54, 2] κωλῦσαι αὐτόν, ὡς οὐδὲν ὄφελος• παρὰ πολλοῖς γὰρ εἶναι ἤδη τὰ βιβλία. καὶ δῆλον δέ• πάντων γὰρ σχεδὸν (60)
τῶν ἀρχαίων μεμνημένος ὁ Πλάτων οὐδαμοῦ Δημοκρίτου διαμνημονεύει, ἀλλ’ οὐδ’ ἔνθα ἀντειπεῖν τι αὐτῶι δέοι, δῆλον εἰδὼς ὡς πρὸς τὸν ἄριστον αὐτῶι τῶν φιλοσό-
φων ἔσοιτο• ὅν γε καὶ Τίμων τοῦτον ἐπαινέσας τὸν τρόπον ἔχει [fr. 46 D.]•
οἷον Δημόκριτόν τε περίφρονα, ποιμένα μύθων,
ἀμφίνοον λεσχῆνα μετὰ πρώτοισιν ἀνέγνων. (65)

Ως γνωστόν, δεν έχει διασωθεί ούτε ένα έργο του Δημοκρίτου: ό,τι γνωρίζουμε, το γνωρίζουμε αποκλειστικά από αναφορές άλλων. Ενώ, ταυτοχρόνως, γνωρίζουμε από τον Αριστόξενο ότι πολλοί κατείχαν τα συγγράμματά του...τί συνέβη, και σώθηκε σχεδόν ακέραιος ο Πλάτωνας...μήπως εντέλη σκοταδισμός είναι η μισαλλοδοξία, και η προσπάθεια επιβολής του Εγώ;

Φιλαλήθης/philalethe00 είπε...

Ο Έκο φημολογείται ότι
α)απεικόνισε αυτοβιογραφικώ τω τρόπω τον εαυτό του στο πρόσωπο του νεαρού μοναχού
β)μετάνιωσε για κάποια από αυτά που είπε.

Τέλος, στα παραπάνω θα ήθελα να συμπληρώσω και αυτό που λέει ο Κ. Ζουράρις, δηλαδή ότι σύμφωνα και με τον κορυφαίο μεσαιωνολόγο Jacques le Goff, η ορθολογιστική γνωσιολογία του Διαφωτισμού κατάγεται ακριβώς στον Μεσαίωνα. Δεν ήταν παρθενογένεση.

Οπωσδήποτε, όμως, υπήρχε αυτή η φρικτή απολυταρχία του Παπισμού, για την οποία λέει και ο Γιανναράς ότι κατάγεται από τον Αυγουστίνο, που θεμελιώνει για πρώτη φορά στην ιστορία τον ολοκληρωτισμό, την αποδοχή των βασανιστηρίων κτλ.. Με βάση και αυτά, ο Παπισμός είναι αντιχριστιανισμός, αντίθετο του χριστιανισμού και χειρότερος από τον αθεϊσμό.

Βέβαια, είναι ένα άκρως ενδιαφέρον ζήτημα γιατί τόσοι πολλοί στην Ευρώπη νοστάλγησαν τόσο πολύ (χωρίς να σημαίνει ότι ήθελαν να επιστρέψουν εκεί, να τον αποκαταστήσουν) -π.χ. ο Μπαλζάκ, αγαπημένος συγγραφέας του Μαρξ- τον Δυτικό Μεσαίωνα μπαίνοντας στην πρώιμη νεωτερικότητα του καπιταλισμού και του ορθολογισμού...
Αυτά που λέω πρέπει να διευκρινίσω, ίσως, ότι είναι συμπληρωματικά, βέβαια, και όχι αντιθετικά με τα όσα αναφέρονται παραπάνω... :)


Χριστός ανέστη!!!!! :)

@Modern Father

Νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι ο Χριστός -αν και αναμάρτητος- δεν γελούσε (μειδιούσε) με ένα τρόπο αυτάρεσκο. Αυτό νομίζω ότι περίπου λέει και ο Άγιος Νικόδημος .Από την άλλη, πόσοι Άγιοι δεν ήσαν τεράστιοι χιουμορίστες, ενώ γελούσαν και χαμογελούσαν συνέχεια, είχαν δηλαδή ιλαρότητα παράλληλα με πένθος..; :)

Theo είπε...

Νομίζω πως το θέμα δεν είναι αν γέλασε ή όχι ο Χριστός· ούτε η μίμησή Του κατά γράμμα από τους πιστούς, δηλαδή, να γελάμε ή όχι, με βάση αν Αυτός γέλασε ή όχι. Κάτι τέτοιο είναι νηπιακού επιπέδου χριστιανισμὀς και μόνο στους σχολαστικούς, αναγνώστες της "Μίμησης του Χριστού" του Thomas a Kempis θα ταίριαζε.

Το θέμα είναι να μετανοήσουμε, δηλαδή να κάνουμε κέντρο της ζωής μας τον Χριστό, να αγωνιστούμε να απεκδυθούμε από τα πάθη μας και να αποκτήσουμε τη χάρη Του μέσα μας, ώστε εν Αυτώ να είμαστε και να κινούμαστε, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος. Τότε θα είμαστε ελεύθεροι, κι ό,τι κάνουμε θα αποβλέπει στη δόξα του ονόματός Του και στο καλό των συνανθρώπων μας.
Από τους Αγίους που γνωρίσαμε είτε προσωπικά είτε μέσω των λόγων και των βίων τους, βλέπουμε πως όταν ο άνθρωπος γίνει θεός κατά χάριν, δεν χάνει τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του. Κάθε ένας Άγιος συμπεριφέρεται εν Χριστώ μεν, διαφορετικά δε. Άλλοι παρουσιάζονται χαρούμενοι, κι άλλοι λίγο κατηφείς και συντετριμμένοι, όμως όλοι οδηγούν στον Χριστό. Και κάθε άνθρωπος μπορεί να βρει τον Άγιο ή τους Αγίους που τον αναπαύουν και σ' αυτούς να προσκολληθεί. Η Εκκλησία μας χωρά τον καθένα.

Όταν διάβασα το "Όνομα του Ρόδου", σκέφτηκα τα παραπάνω κι ότι ο προβληματισμός που παρουσιάζει έχει προ αιώνων λυθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία, διότι αυτή δίνει προτεραιότητα στη ζωή, στο εν Χριστώ βίωμα, ενώ οι Ρωμαιοκαθολικοί από το σχίσμα και μετά προτίμησαν τη λογική και τον Αριστοτέλη. Κι αν ο Έκο "έβρισκε" τις αναμνήσεις ενός Ορθόδοξου Ιταλού μοναχού της ίδιας εποχής (υπήρχαν τότε δεκάδες ελληνόφωνα Ορθόδοξα μοναστήρια στη νότια Ιταλία) θα διαπίστωνε πως άλλα θέματα τον απασχολούσαν: Πχ, αν ο άνθρωπος μπορεί να δει τον Θεό (το "εις ημάς καταβαίνον", δηλαδή την ενέργειά Του) με τα σωματικά του μάτια, όχι αν μπορεί να τον κατανοήσει διανοητικά. Και η απάντηση ήταν καταφατική και δόθηκε λίγες δεκαετίες μετά από τις συνόδους του 1341 και 1351 που δικαίωσαν τους λεγόμενους "ησυχαστές", με επικεφαλής τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.

Το βιβλίο του Έκο, με την πλοκή του είναι συναρπαστικό, αλλά δεν μπόρεσα να δω ούτε πέντε λεπτά από την ταινία. Μου φάνηκε πολύ χοντροκομμένη.

π. ΛίΒυος είπε...

@Ανώνυμος
@Φιλαλήθης/philalethe00
@theo

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τα σχόλια σας. Τα διάβασα και προβληματίστηκα. Είναι σημαντικό να ανοίγονται συζητήσεις. Να μπορούμε να διαβάζουμε και να μαθαίνουμε πράγματα και θέσεις που ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε.

Δεν έχω κάτι να πω πανω στα σχόλια σας.

Απλά ίσως να προβληματιστούμε λίγο στο πολιτισμό που έχει αναπτυχθεί στην Δύση και στην Ανατολή.
Γιατί στην Δύση να υπάρχει αυτη η τεχνολογική, κοινωνική, δημοκρατική και ανθρωπολογική εξέλιξηκαι ανάπτυξη.
Μην μου πείτε τα όποια αρνητικά που οντως υπάρχουν. Δεν νομίζω να υπάρχει πολιτισμός χωρίς αδυναμίες και αστοχίες.

Αλλα γιατι με τις όποιες αστοχίες και αποτυχίες τους, πέτυχαν τόσα πολλά σε αρκετά επίπεδα και κυριάρχησαν ως πολιτισμός παγμοσμίως.
Για μενα ειναι ένα ερώτημα.

Theo είπε...

Για την τεχνολογική ανάπτυξη στη Δύση, ας λάβουμε υπ' όψιν πως την ίδια εποχή που διαδραματίζεται "Το όνομα του ρόδου", στην καθ' ημάς Ανατολή υπάρχει ένας πολιτισμός που κάνει τους βάρβαρους Σταυροφόρους να μην μπορούν να πιστέψουν τον πλούτο και την τεχνολογική υπεροχή που βλέπουν στην κατακτημένη Κωνσταντινούπολη, όπως το μαρτυρεί ο ίδιος ο κατακτητής της, αλλά και ο Έκο στο βιβλίο του "Μπαουντολίνο". Αυτά που ανέκοψαν αυτή την υπεροχή είναι οι δύο αλώσεις της Πόλης και η Τουρκοκρατία.

Όσο για την "κοινωνική, δημοκρατική και ανθρωπολογική εξέλιξη και ανάπτυξη" της Δύσης, επίτρεψέ μου να αμφιβάλλω, πάτερ μου. Το 30% των φτωχών, τα εκατομμύρια των φυλακισμένων, το 1/3 των παιδιών που κακοποιούνται συνήθως από συγγενικά τους πρόσωπα στις ΗΠΑ, τα εκατομμύρια των αμάχων από τις "ανθρωπιστικές" και "δημοκρατικές" επεμβάσεις των Δυτικών σε Ασία και λατινική Αμερικἠ, η στυγνή εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων του πλανήτη από μια μικρή μειοψηφία, κλπ. δείχνουν έναν πολιτισμό που πάσχει βαθιά, παρ' ότι κυριαρχεί παγκοσμίως. Κι ίσως η αποτυχία και η κατάρρευσή του να μην είναι μακριά.

π. ΛίΒυος είπε...

@Theo
Νομίζω οτι πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα λιγάκι βαθύτερα. Και όπως είπα στο προηγούμενο σχόλιο μου, κανείς δεν είπε οτι ο Δυτικός πολιτισμός αγγίζει την τελειότητα. Εχει αδυναμίες και φοβερές αστοχίες. Το έαν έρχεται το τέλος του, δεν με εκπλήσει. Οπως ήρθε το τέλος του αρχαιοελληνικού, του βυζαντινού, του μυκιανικού, των Ικνας, των Μάγια, των Αιγιπτίων, Ασσυρίων και οποιοδήποτε πολιτισμού.

Για μενα το έρωτημα που έθεσα ειναι πολύ βαθύ και δεν απαντάτε με κοινότυπες προσεγγίσεις του παρελθόντος-δεν αναφέρομαι προσωπικά- Πλέον στην δική μου αντίληψη δεν υπάρχει η καλή Ανατόλή και η κακή Δύση, ούτε το αντίθετο.

Επιπλέον εκείνο που γνωρίζω ειναι οτι όλοι κατηγορούμε την Δύση αλλα ζούμε απο τους καρπούς της.

Και αυτή την στιγμή που μιλάμε σε εκείνη το οφείλουμε.

Δεν είμαι φιλοδυτικός. Ας μην μου βάλει κανείς ταμπέλα. Αλλα ούτε και φιλοανατολικός. Είμαι ενας άνθρωπος του 21αιων που προσπαθώ να βγάλω κάποια συμπεράσματα.

Ανώνυμος είπε...

Η ανθρώπινη φύση εμπεριέχει ψυχή και σώμα. Κι αυτό που κάνει καθαρό το σώμα είναι η προαίρεση της καρδιάς. Τα υπόλοιπα μάλλον είναι ψευτο-διλήμματα. Να κλάψω ή να γελάσω; Να πράξω ή να μην πράξω; Διάκριση. Ειλικρίνεια και συνειδητότητα. Η επίτευξη της ευχαριστιακής ζωής θέλει αγώνα. Ο Χριστός είναι εκεί, ακόμη και στις πιο γήινες πτυχές της ύπαρξής μας.

Πάτερ μου, για μια ακόμη φορά γλυκαίνεις την καρδιά μου κι αυτή ζεσταίνεται κι ανοίγει. Σ' ευχαριστώ! (Αυτό αν θέλεις αφαίρεσέ το. Δε θέλω να σε παινέψω. Απλώς εκφράζω αυτό που αισθάνομαι.). Επίσης να πω ένα Δόξα τω Θεό, που υπάρχουν τόσοι ανθρώποι εκεί έξω, οι οποίοι είναι μέσα στον κόσμο και παράλληλα στον (πνευματικό) κόσμο τους! Φάνια

π. ΛίΒυος είπε...

@Φάνια

Ωραίο στο σχόλιο σου Φάνια.
Δεν μπορώ να κόψω ή να προσπέσω κάτι στα σχόλια σας. Είναι μεσα σε φόρμα που δεν επεξεργάζεται.

Ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σου.
Ο Θεός μαζί σου!!!!

Theo είπε...

Κατ' αρχήν, συμφωνώ με τη Φάνια. Με λίγες λέξεις περιέγραψε την ουσία της εν Χριστώ ζωής.

Τα φαινόμενα της κρίσης του δυτικού πολιτισμού, για τα οποία συμφωνούμε, πάτερ, δείχνουν το αδιέξοδο του ορθολογισμού και του ντετερμινισμού στους οποίους βασίστηκαν η υπεροχή και η κυριαρχία του, δηλαδή του ανθρωποκεντρικού μοντέλου, της πεποίθησης ότι ο άνθρωπος με τη λογική του μπορεί να τα καταλάβει όλα και να κυριαρχήσει στη φύση. Βγάζοντας έξω τον Θεό από τη ζωή του, ο Δυτικός άνθρωπος έφτασε στην απανθρωποποίηση του πολιτισμού του, σ' έναν ωφελιμισμό που μπορεί να δικαιολογήσει και τα χειρότερα εγκλήματα.
Φυσικά και χρησιμοποιούμε τους καρπούς του δυτικού πολιτισμού, αναγνωρίζοντας όμως τη σχετική και πρόσκαιρη αξία τους, μπροστά σ' αυτά που οδηγούν στην αιωνιότητα· κατά τον Απόστολο, "πάντα δοκιμάζοντες, το καλόν κατέχοντες".
(Άλλωστε, συμφωνούμε για την τεχνολογική υπεροχή του δυτικού πολιτισμού.) Όμως, το ότι τους χρησιμοποιούμε, δεν σημαίνει ότι ασπαζόμαστε και τις ανθρωπολογικές και θεολογικές προϋποθέσεις του.

π. ΛίΒυος είπε...

@Theo λέει:
" της πεποίθησης ότι ο άνθρωπος με τη λογική του μπορεί να τα καταλάβει"

Αυτο είναι μισή αλήθεια. Σαφέστατα με τον διαφωτισμό που ήταν απόρροια του θρησκευτικού απολυταρχισμού και οχι μόνο υπάρχει μια έντονη νοησιαρχία και λογικοκρατία. Για μένα δικαιολογημένη και αναγκαία για εκείνη την περίοδο.
Αλλα η ιστορία της Δύσης δεν σταμάτησε εκεί. Αργότερα υπήρξε ο Ρομαντισμός, έπειτα ο μοντερνισμός, μετέπειτα η νεοτερικότητα και σήμερα η μετανεοτερικότητα.

Δηλαδή μια κινητικότητα μιας υγιούς κοινωνίας που αναζητεί της ισορροπίες της. Επαναλαμβάνω για ακόμη μια φορά με τα φρικτά λάθη της. Αλλα και με τις αναζητήσεις της.

Theo@ λέει: " " Βγάζοντας έξω τον Θεό από τη ζωή του, ο Δυτικός άνθρωπος έφτασε στην απανθρωποποίηση του πολιτισμού του, σ' έναν ωφελιμισμό που μπορεί να δικαιολογήσει και τα χειρότερα εγκλήματα." " "

Εγω αυτο το βγάζοντας τον Θεό έξω απο την ζωή τους δεν το καταλαβαίνω και δεν το δέχομαι για κανένα πολιτισμό. Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό πρακτικά και οχι ιδεολογικά.
Τώρα οσον αφορά τα χειρότερα εγκλήματα. Ναι συμφωνώ και καταδικάζω. Όπως όμως καταδικάζω και τα φοβερά εγκλήματα των αρχαίων ελλήνων και των βυζαντινών όταν και εκείνοι υπήρξαν αυτοκρατορίες, υπερδυνάμεις, κυρίαρχοι πολιτισμοί.

"" Όμως, το ότι τους χρησιμοποιούμε, δεν σημαίνει ότι ασπαζόμαστε και τις ανθρωπολογικές και θεολογικές προϋποθέσεις του.""

Αυτο απο μόνο του δηλώνει αντίφαση. Οι ανθρωπολογικές προϋποθέσεις και οι Θεολογικές που διαμορφώθηκαν και αναπτύχθηκαν στην Δύση, επαναλαμβάνω με τις αποκλίσεις με τις εκπτώσεις και αστοχίες, είναι εκείνες που διαμόρφωσαν τον Δυτικό πολιτισμό.


ΥΤ. δεν ειμαι φιλοδυτικός. Είμαι αυστηρός κριτής του πολιτισμού αυτου. Αλλα προσπαθώ να είμαι αντικειμενικός και να προσεγγίζω τα πράγματα πέρα απο το προφανές και κοινότυπο.

Theo είπε...

Με το "Βγάζοντας έξω τον Θεό από τη ζωή του" εννοώ πως, από τον Διαφωτισμό και μετά, ο Δυτικός άνθρωπος προσπάθησε να οικοδομήσει μια κοινωνία η οποία δεν θα είχε ανάγκη τον Θεό, όπως συνέβαινε μέχρι τότε σ' όλων των ειδών τις κοινωνίες, κι αυτό οδήγησε σ' έναν υπέρμετρο ατομισμό και εγωισμό, μπροστά στον οποίο θυσιάστηκαν τα πάντα.

Όσο για τη χρήση των καρπών του δυτικού πολιτισμού, καλό είναι να γνωρίζουμε αυτό που τονίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι δηλαδή η επιστημονική έρευνα και ο ορθολογισμός είναι καλά για την αντιμετώπιση των βιωτικών αναγκών και για την εκγύμναση των νοητικών δυνάμεων του ανθρώπου. Δεν βοηθούν καθόλου όμως στην προσέγγιση του Θεού. Τον Θεό τον βρίσκει κανείς με την εσωτερική κάθαρση από τα πάθη, με την ταπείνωση, την προσευχή, την αγάπη...
Το να χρησιμοποιούμε τη λογική για να φτάσουμε στον Θεό επειδή αυτή μας βοηθά στις καθημερινές μας ανάγκες, είναι παιδαριώδες.

ΕΛΕΝΗ Δ. είπε...

ΧΑΙΡΕΤΕ ΣΕΒΑΣΤΕ ΜΟΥ ΠΑΤΕΡ...
ΕΓΩ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΠΟΛΛΑ....
Κ ΟΥΤΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟ ΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΟ "ΚΑΚΟ"ΑΠΟ ΤΟ "ΚΑΛΟ"...
ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ (ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΜΑΛΛΟΝ) ΝΟΜΙΖΩ ΟΤΙ ΚΑΝΩ ΚΑΤΙ ΚΑΛΟ ΕΝΩ ΣΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΝΤΙΘΕΤΟ...
ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΞΕΡΩ ΣΤΑ ΣΙΓΟΥΡΑ...
ΟΤΑΝ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΑΠΛΑ Κ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΑΩ Κ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ Κ ΣΤΗ ΨΥΧΗ ΜΟΥ...
ΟΤΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ...(ΧΩΡΙΣ ΦΥΣΙΚΑ ΝΑ ΛΥΠΕΙ Κ Η ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΘΛΙΨΗ ΓΙΑ ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΜΟΥ Κ ΤΗΝ ΑΧΑΡΙΣΤΙΑ ΜΟΥ)...
ΟΤΑΝ ΒΡΙΣΚΟΜΑΙ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΠΑΛΙ ΓΕΛΑΩ...
Κ ΟΤΑΝ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΚΕΙ ΞΕΚΑΡΔΙΖΟΜΑΙ ΣΤΑ ΓΕΛΙΑ...
ΓΙΑΤΙ ΞΕΡΩ ΜΕΣΑ ΜΟΥ, ΤΟ ΝΙΩΘΩ, ΠΩΣ Ο,ΤΙ Κ ΑΝ ΛΕΝΕ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ, ΠΟΛΕΜΟΥΣ Κ.Τ.Λ ΜΟΝΟ Ο ΘΕΟΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ Κ ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΣ ΑΓΑΠΗ Κ ΕΛΕΟΣ...
ΟΠΟΤΕ ΜΟΝΟ ΚΑΛΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ,ΟΣΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Κ ΑΝ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΜΕ...
ΣΥΓΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΥΛΟΓΙΑ ΜΟΥ...
ΤΗΝ ΕΥΧΗ ΣΑΣ ΠΑΤΕΡ..

π. ΛίΒυος είπε...

@ΕΛΕΝΗ Δ.
Ξέρεις αρκετά ωστε να είσαι χαρούμενη και να ζείς όμορφα και με λαχτάρα τις σιγμές ζωής που σου χαρίζει ο Θεός.
Σε ευχαριστώ για την παρουσία σου. Ο Θεός μαζί σου!!!!!

Ανώνυμος είπε...

Με το παράδειγμα της ταινίας, η οποία σαφώς και δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα εκείνης της εποχής, σε συνδυασμό με τις σκέψεις σας, σχηματίζεται μία ισχυρή και σοβαρή άποψη για την θρησκευτική εξουσία, τον θρησκευτικό εκφοβισμό. Μπράβο σας.

π. ΛίΒυος είπε...

@maviakoufetaria
Σε ευχαριστώ πολύ. Να περνάς να σε βλέπουμε. Ευχομαι οτι καλύτερο!!

Ανώνυμος είπε...

Να ειστε καλα για το τρομερο κειμενο που γραψατε. Ειλικρινα σας ευχαριστω,γιατι διαβασα σχετικα με το γελιο κατι κειμενα...να πεθανω μου'ρθε. Θα'θελα ομως αν γινεται να σας συμβουλευτω και για αλλα θεματα