Ο Θεός δεν ξέρει αλφαβήτα…

Υπάρχει μια όμορφη ιστορία, που λέει ότι ένας άγιος της εκκλησίας, δίδαξε σε ένα απλοϊκό μοναχό την μονολόγιστη ευχή, «Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησον με..». Καθώς έφευγε ο άγιος, ακούει τον μοναχό να λέει, «Κύριε Ιησού Χριστέ μη με ελεήσεις..». Είχε κάνει λάθος τα λόγια της προσευχής. Γυρίζει ο άγιος, έτοιμος να τον παρατηρήσει και βλέπει αυτό τον μοναχό να ρίχνει την κάπα του στον ποταμό, να ανεβαίνει πάνω, κι η κάπα ως άλλη βάρκα, να το μεταφέρει στην αντίπερα όχθη. Τότε θαυμάζοντας την αγία απλότητα του, του είπε, «πήγαινε πίσω και λέγε ότι νιώθεις». 

Αυτή η ωραία με χαριτωμένα «μυθικά» στοιχεία ιστορία, μας φανερώνει μια μεγάλη πνευματική αλήθεια. Ότι στην εν Χριστώ ζωή, δεν έχει τόσο σημασία τι λες αλλά πως το λες. Δηλαδή εάν μετέχεις ως ύπαρξη σε αυτό που κάνεις και ζητάς. Η σχέση στέκει πάντα πιο δυνατή απο τις λέξεις. Δεν υπάρχουν ιερά λόγια, αλλά ιερές και καθαρές καρδιές, πρόσωπα μοναδικά και ανεπανάληπτα με τα οποία ο Θεός συνάπτει μοναδικές σχέσεις. Δεν έχει σημασία τι ξέρεις ή γνωρίζεις, αλλά πως ζεις και πόσο αγαπάς. 

Πολλές φορές το να ξέρεις νοησιαρχικά και μόνο, είναι εμπόδιο στην πορεία συνάντησης με τον Χριστό. Γι αυτό βλέπουμε, όταν αναζητάμε να μάθουμε ένα όργανο ή μια τέχνη, ο δάσκαλος, μας ζητάει να ξεχάσουμε ότι ξέραμε. Να αδειάσουμε το νου μας. Το ίδιο συμβαίνει και στην πνευματική τέχνη. Θα πρέπει να διαγράψουμε όλες αυτές τις στρεβλές πληροφορίες που έχουμε λάβει περί του Θεού, και στην ουσία γίνονται εμπόδιο στην συνάντηση μας με τον ζωντανό Θεό. 

Ο Θεός δεν είναι στις λέξεις, αλλά στο όλον της ζωής μας. Ο ασκητής δεν ξέρεις τι σωστές προσευχές, αλλά λίγη σημασία έχει. Βιώνει ένα άλλο τρόπο γνώσεως, που στηρίζεται στην αγάπη και οχι στις λογικές απαιτήσεις και αποδείξεις. Η γλώσσα της πίστεως δεν έχει πάντα σύμφωνα ή φωνήεντα, αλλά πάθος, πείνα και δίψα, έρωτα του Απολύτου. Εκεί δεν γνωρίζεις επειδή ξέρεις, αλλά γιατί νιώθεις και αισθάνεσαι. Ας θυμηθούμε το γνωμικό του Γεροντικού, «έχεις καρδιά; Τότε μπορείς να σωθείς…». Δηλαδή θέληση και προαίρεση να συναντήσεις Αυτόν που είναι πέρα από τα αλφάβητα των θνητών. 

Μπορεί να γίνει γιορτή ο θάνατος;

Τι όμορφη αλήθεια λέξη και έννοια, η κοίμησης. Κοίμησης της Θεοτόκου. Δηλαδή ανάπαυσης, καταλαγή, ησυχία, θαλπωρή, παύση των δεινών που συντροφεύουν τον ενθάδε βίο των ανθρώπων. Αλήθεια μπορεί κανείς να πανηγυρίζει ένα θάνατο; Αυτό τον βίαιο χωρισμό της ψυχής από το σώμα; Την απώλεια και τον αποχωρισμό; Μια γέννηση σαφέστατα φέρει χαμόγελα και αναδεικνύει ένα κλίμα εορτής, αλλά ένας θάνατος, που ξανακούστηκε αυτό; 

Κι όμως στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση οι εορτές των Αγίων είναι κατεξοχήν την ημέρα της κοιμήσεως τους, δηλαδή του θανάτου τους, πράξη που έρχεται να φανερώσει την πεποίθηση και την εμπειρία της εκκλησίας, ότι ο θάνατος δεν αποτελεί μετα Χριστό το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης, τον αφανισμό και την εκμηδένιση. 

Κατά αυτό τον τρόπο η κοίμηση της Παναγίας δεν είναι ρήξη αλλά ένωση, δεν είναι τέλος αλλά αρχή, δεν είναι σκοτάδι αλλά ανεκλάλητο φώς γλυκαίνον τα έλκη « των κουρασμένων κωπηλατών, στις λίμνες των ματαίων λογισμών……».  

Στη λάμψη αυτού του ασυγκρίτου φωτός της εορτής, στις Αυγουστιάτικες αυτές ημέρες , όταν ο φυσικός κόσμος φθάνει στο αποκορύφωμα της ομορφιάς και γίνεται ύμνος, δοξολογίας, ακούγονται τα λόγια της κοιμήσεως «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησε, ως γάρ ζωης Μητέρα πρός την ζωήν μετέστησεν ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον……». Ο θάνατος δεν είναι πλέον το τέλος. Ο θάνατος ακτινοβολεί αιωνιότητα και αθανασία. Δεν είναι λύπη αλλά χαρά. Δεν είναι ήττα αλλά νίκη. Δεν είναι ρήξη αλλα ένωση και συνάντηση. Αυτά είναι όσα εορτάζουμε την ημέρα της κοιμήσεως της Παναγίας μητέρας, δηλαδή προγευόμαστε και απολαμβάνουμε στο τώρα της ζωή μας όλα εκείνα που έρχονται στα έσχατα της ιστορίας.

Η μεζούρα της "αρετής" ....

Οι αμαρτίες και τα λάθη μου, είναι δικά μου. Μονάχα εγώ και ο Θεός ξέρουμε γιατί και πως τα έκανα. Εσύ μικρέ μου "ανθρωπάκο" με την μεζούρα της «αρετής» και του νόμου στο χέρι δεν μπορείς να με κρίνεις, γιατί απλά δεν ξέρεις τίποτα για την ζωή μου, ιδιαιτέρως δε για τα βράδια που πλημμύριζαν αλμύρα τα όνειρα μου. Και μάθε και κάτι άλλο, κανείς δεν αμάρτησε ποτέ για γούστο αλλά γιατί κάπου εκεί βαθιά μια αόρατη πληγή αιμορραγούσε κι ένα τραύμα βαθύ σαν πέλαγος κάθε που κινούσαμε για ταξίδι βύθιζε τις ελπίδες μας.

Ο Χριστός της εκκλησίας...

Είναι το λιγότερο αφελές, να λες ότι πιστεύω στον Χριστό ή σε αυτά που είπε ο Χριστός αλλά όχι στην εκκλησία. Μα ο Χριστός που λες ότι πιστεύεις είναι της εκκλησίας. Είναι οι καταγραφές και η εικόνα που έχουν οι πρώτες εκκλησιαστικές κοινότητες. Δεν υπάρχει Χριστός έξω από την εκκλησία. Τα ευαγγέλια μέσα απο τα οποία αντλούμε εικόνα του λόγου και της παρουσίας του Χριστού, είναι η καταγραφή της αρχαικής εκκλησίας. Αυτή διασώζει την πίστη περι του Χριστού. Ο Χριστός δεν έγραψε κανένα βιβλίο, η εκκλησία έγραψε γι αυτόν. Οπότε Χριστός και εκκλησία δεν διαχωρίζονται. Τώρα εάν θέλεις να πεις ότι κάποιες φορές μέσα στην δισχελιετή πορεία της, η χριστιανική εκκλησία ως ανθρώπινος φορέας έκανε λάθη και εξέκλινε του ρόλου της έχοντας στην πορεία της και μαύρες σελίδες, κατα αρχήν θα συμφωνήσω και επιπροσθέτως θα απαντήσω με τα λόγια του μεγάλου Γάλλου συγχρόνου φιλοσόφου Ζαν-Λυκ Μαριόν: «Ποτέ δεν είχα την ελάχιστη πρόθεση να πάψω να είμαι Χριστιανός. Για πολλούς λόγους. Γιατί πιστεύω ότι ο Χριστιανισμός είναι απολύτως αληθής. Εντελώς. Και όσο έχω μελετήσει φιλοσοφία, ιστορία της φιλοσοφίας, λογοτεχνία κι όλα τα υπόλοιπα, τόσο πεπεισμένος είμαι γι’ αυτό. Το ότι μπορώ να κάνω μια λίστα με σφάλματα, δεν είναι λόγος να αφήσω την Εκκλησία. Όπως δεν είναι λόγος το να πω ότι η Εκκλησία δεν είναι τέλεια. Πώς θα μπορούσε να είναι τέλεια αφ’ ης στιγμής αποτελείται από αμαρτωλούς;»

Το να βλέπεις αυτά που κοιτάς είναι μεγάλη δωρεά....

 Ο Χριστός επάνω στο Όρος Θαβώρ δεν φανερώνει κάτι που δεν ήταν ή κάτι που δεν είχε. Ήταν Θεός. Είχε διδάξει και κάνει δεκάδες θαύματα, κι όμως οι μαθητές δε μπορούσε να αναγνωρίσουν απολύτως την Θεότητα του. Γιατί άραγε; Ίσως για τον ίδιο λόγο που και εμείς στο μικρόκοσμό μας, κοιτάμε τόσα πράγματα και δεν βλέπουμε τίποτα. Μην αυταπατάσθε. Βλέπουμε ένα ελάχιστο μέρος από την αλήθεια που μας περιβάλει. Ξέρετε πόσοι περνάνε κάθε μέρα κάτω από το λόφο της Ακροπόλεως και δεν έχουν δει ποτέ με την βαθύτερη έννοια, την μεταφυσική του Παρθενώνα; Ξέρετε πόσοι είναι μες στην εκκλησία, χρόνια ολόκληρα, και όμως δεν έχουν καταλάβει ούτε τι είναι η εκκλησία και βεβαίως ποιος είναι ο Χριστός; 

Ας μην πάμε πολύ μακριά. Μες στα σπίτια μας, μήπως βλέπουμε πότε μεγάλωσαν τα παιδιά μας; Τις βαθύτερες ανάγκες τους της ξέρουμε ; Τα βλέπουμε κάθε μέρα, ε και; Τα γνωρίζουμε; 

Πολλές φορές θα χρειαστεί να χάσουμε κάτι για να το εκτιμήσουμε. Σε ένα χωρισμό, σε ένα αντίο, σε μια δοκιμασία. Τότε λες, τι είχα και δεν το έβλεπα. Το ίδιο δε θα γίνει με τους μαθητές του Χριστού; Όταν πλέον τον χάνουν, αρχίζουν να καταλαβαίνουν ποιον είχαν τόσο χρόνια κοντά τους. 

Υπάρχει όμως και ένα άλλος λόγος που οι μαθητές ενώ ήταν μαζί με τον Χριστό δυσκολευόταν να κατανοήσουν ποιος ακριβώς ήταν ο Κύριος τους. Και αυτός ήταν, ότι η γνώση του Θεού, η πίστη στην Θεότητα του Ιησού, δεν είναι αποτέλεσμα και μόνο της ανθρώπινης προσπάθειας. Αλλά πρωτίστως δωρεά και αποκάλυψη Θεού. Όσο κι αν προσπαθήσει ένας άνθρωπος, δεν θα μπορέσει ποτέ να αποκτήσει την χαρισματική πίστη, εάν ο ίδιος ο Θεός δεν θελήσει να αποκαλυφθεί, χαρίζοντας το δώρο της πίστεως και την χαρά στην συνάντησης μαζί Του.

Η πίστη ως ρήξη "βεβαιοτήτων"...

Τι συμβολίζει άραγε το βουνό που μπορεί η πίστη να μετακινήσει στο αυριανό ευαγγελικό ανάγνωσμα( Ι΄Ματθαίου); Ο Χριστός επιπλήττει τους μαθητές του, γιατί δεν είχαν την πίστη εκείνη που θα θεράπευε τον επιληπτικό νέο. Στην συνέχεια τους αναφέρει ότι εάν είχαν πίστη ακόμη και ως ένα κόκκο σινάπεως(σιταριού), θα μπορούσαν να μετακινήσουν βουνά. Είναι προφανές ότι ο Χριστός μιλάει την αλληγορική γλώσσα του Πνεύματος. 

Τι είναι στην συμβολική γλώσσα το βουνό; Σκληρό, αμετάβλητο, τρομακτικό, δύσβατο κ.α. Έτσι είναι και οι καρδιές μας. Δύσκολες, άκαμπτες, σκληρές, απόκρυφες, που δύσκολα αφήνονται και εμπιστεύονται τον Θεό. Θέλουμε όλα να τα ελέγχουμε δίχως να καταλαβαίνουμε ότι με αυτόν τον τρόπο αυτοεκλωβιζόμαστε σε μια ζωή φόβου και άγχους. Περιοριζόμαστε απίστευτα όταν πιστεύουμε μονάχα εκείνα που καταλαβαίνουμε ή βλέπουμε, δηλαδή οτι οι αισθήσεις μας παρουσιάζουν ως πραγματικό. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη. Διότι πλέον γνωρίζουμε ότι η πραγματικότητα που μας περιβάλει δεν είναι αντιληπτή στην πληρότητα της από το ανθρώπινο νου. Μονάχα ένα μικρό ποσοστό αντιλαμβανόμαστε και όμως αισθανόμαστε οτι ξέρουμε τα πάντα, διαμορφώνοντας ψυχολογικές βεβαιότητες. Η πίστη ανοίγει την ύπαρξη απο αυτόν τον γνωσιακό εγκλωβισμό. 

Η πίστη που μας προτείνει και προτρέπει να βιώσουμε ο Χριστός, προυποθέτει μια υπέρβαση, ένα άλμα ελευθερίας, έξω από την δέσμευση και την αναγκαιότητα των αισθήσεων. Μας καλεί σε ένα υπαρξιακό άλμα, σε μια άλλης μορφής γνώσεως. Η πίστη, είναι ένας διαφορετικός τρόπος για να γνωρίζεις τα πράγματα και τα νοήματα τους. 

Μονάχα μια τέτοια πίστη στο Θεό, που δεν εξαρτά την εμπειρία της από την δεσμευτική αναγκαιότητα των αισθήσεων, μπορεί να μετακινήσει μέσα μας το βουνό των σκληρών και άκαμπτων βεβαιοτήτων μας. Τότε ναι, μπορεί να έρθει το θαύμα στην ζωή μας, όχι ως θέαμα αλλα ως θέα ενός άλλου τρόπου να βλέπεις την ζωή και να προγεύεσαι την βασιλεία Του.  Γιατί το θαύμα αυτό είναι, μια μικρή πρόγευση εκείνου του μεγάλου που έρχεται. 

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (Ματθ. ιζ ́ 14-23)
Εκεῖνο τον καιρό, πλησίασε τόν Ἰησοῦ ἕνας ἄνθρωπος, γονάτισε μπροστά του καί εἶπε: «Κύριε, σπλαχνίσου τό γιό μου, γιατί εἶναι ἐπιληπτικός καί ὑποφέρει· πολλές φορές μάλιστα πέφτει στή φωτιά καί στό νερό. Τόν ἔφερα στούς μαθητές σου, ἀλλά δέν μπόρεσαν νά τόν θεραπεύσουν». Ὁ Ἰησοῦς ἀπάντησε: «Γενεά ἄπιστη καί διεφθαρμένη, ὡς πότε θά εἶμαι μαζί σας; Ὡς πότε θά σᾶς ἀνέχομαι; Φέρτε μοῦ τόν ἐδῶ». Ὁ Ἰησοῦς ἐπιτίμησε τό δαιμόνιο, καί βγῆκε ἀπ ́ αὐτόν· ἀπό ́κείνη τήν ὥρα τό παιδί γιατρεύτηκε. Πῆγαν τότε ἰδιαιτέρως στόν Ἰησοῦ οἱ μαθητές καί τόν ρώτησαν: «Γιατί ἐμεῖς δέν μπορέσαμε νά τό βγάλουμε;» «Ἐξαιτίας τῆς ἀπιστίας σας», τούς εἶπε ὁ Ἰησοῦς. «Σᾶς βεβαιώνω πώς, ἄν ἔχετε πίστη ἔστω καί σάν κόκκο σιναπιοῦ, θά λέτε σ ́ αὐτό τό βουνό «πήγαινε ἀπό ́δῶ ἐκεῖ», καί θά πηγαίνει· καί τίπο- τα δέ θά εἶναι ἀδύνατο γιά σᾶς. Αὐτό τό δαιμονικό γένος δέ βγαίνει παρά μόνο μέ προσευχή καί νηστεία». Ἐνῶ οἱ μαθη- τές περιέρχονταν στή Γαλιλαία, τούς εἶπε ὁ Ἰησοῦς: «Ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου πρόκειται νά παραδοθεῖ σέ χέρια ἀνθρώπων· θά τόν θανατώσουν, καί τήν τρίτη μέρα θά ἀναστηθεῖ».

Ο άνθρωπος δεν μηδενίζεται...

Κατά την ορθόδοξη θεολογία, ο θάνατος είναι χωρισμός και όχι εξαφάνιση του ανθρώπου που ήρθε από το μηδέν στην ύπαρξη. Αυτός ο μοναδικός και ανεπανάληπτος άνθρωπος, που γέλασε, έκλαψε, έπαιξε, δημιούργησε, ερωτεύθηκε, αγάπησε και αγαπήθηκε, ποτέ δεν χάνεται. Το παιδί, ο αδελφός, ο πατέρας, η μάνα, ο καλός φίλος, δεν εξαφανίζεται, αλλά μέσα στον χρόνο χωρίζεται προσωρινά η ψυχή του από το σώμα. Ποτέ όμως δεν εκμηδενίζεται. Ότι ο Θεός έφερε απο την ανυπαρξία στην ύπαρξη δεν χάνεται, διότι κατά τους πατέρες της εκκλησίας, τα χαρίσματα και τα δώρα του Θεού είναι αμετάκλητα. Γι αυτό στην εξόδιο ακολουθία ψάλλουμε, «όντως φοβερώτατον, το του θανάτου μυστήριον, πως ψυχή εκ του σώματος, βιαίως χωρίζεται εκ της αρμονίας...». Τούτο βέβαια δεν συμβαίνει γιατί υπάρχει κάποια φυσική αθανασία, αλλά διότι ο Θεός έτσι θέλησε κατά την δωρεά και πρόνοια του. Ας μην ξεχνάμε ότι κατά την θεολογία της εκκλησίας, οι άνθρωποι μετά την κρίση γεύονται τον παράδεισό ή την κόλαση, όχι την ανυπαρξία. Έλεγε ο άγιος Παίσιος, "Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο άνθρωπος στην πραγματικότητα δεν πεθαίνει. Ο θάνατος είναι απλώς μετάβαση από την μια ζωή στην άλλη. Είναι ένας αποχωρισμός για ένα μικρό διάστημα…". Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι εαν μετά τον βιολογικό μας θάνατο απλά θα υπάρχουμε αλλα εαν θα ζούμε. Και το ζω, το υπάρχω στην εκκλησία, είναι συνώνυμο με τον Χριστό. Αυτός ειναι η ζωή και η Ανάστασις.