Επιστολή σε ψυχή που υποφέρει από ψυχική ασθένεια…

"Το φως εισέρχεται μέσα από τις ρωγμές της ψυχής μας..."

Μου γράφεις ότι από μικρό παιδί είχες φοβίες, πανικούς, και αργότερα ως ενήλικας έχεις πλέον κατάθλιψη. Συγχρόνως αναφέρεις ότι έχεις τον πόθο της πνευματικής ζωής. Ότι θέλεις να ομοιάσεις σε ασκητές και ανθρώπους που βίασαν και πάλεψαν σκληρά με τον εαυτό τους, ώστε να συναντήσουν τον Θεό. Αλλά ενώ το θες συγχρόνως δεν μπορείς να το καταφέρεις και αυτό σε απογοητεύει αυξάνοντας την θλίψη σου, τις ενοχές και εμμονές σου. Ζητάς από μένα μια απάντηση. Αυτό λοιπόν που ταπεινά έχω να σου πως όχι ως σοφός αλλά ως πάσχων, όχι μέσα από την αρετή μου αλλά μέσα από τις συνεχείς πτώσεις μου είναι τα εξής:

1. Ο Θεός είναι πρόσωπο και συνάπτει μοναδικές και ανεπανάληπτες σχέσεις με κάθε άνθρωπο. Όταν διαβάζουμε τους βίους των αγίων θαυμάζουμε το έλεος του Θεού. Βλέπουμε ότι η σχέση με τον Θεό είναι υπαρκτή και κατορθωτή. Εμπνεόμαστε από την αγάπη και τον πόθο των αγίων να βρουν τρόπους μέσα από τους οποίους θα γευτούν την παρουσία του Θεού στην ζωή τους. Αυτό όμως είναι άλλο και άλλο να θέλουμε να μιμηθούμε των δικό τους τρόπο. Αυτό δεν γίνεται. Γιατί ο τρόπος τους ήταν προσωπικός.

2. Ο Θεός ζητάει από σένα κάτι μοναδικό. Ο δρόμος που σου ανοίγει για να συναντηθείτε και τα ραντεβού που σου δίνει είναι μοναδικά. Ταιριάζουν σε εσένα, στην ιστορία σου, στα βιώματα και εμπειρίες σου. Ο Θεός ποτέ δεν θα ζητήσει κάτι που δεν έχεις ή που γνωρίζει καλύτερα από σένα ότι δε μπορείς και δεν αντέχεις. Οπότε μην πιέζεις εγωιστικά τον εαυτό σου. Δέξου αυτό που είσαι, εκείνο που μπορείς και αντέχεις, κι αυτό δώσε μόνο στο Θεό.

3. Τέλος ας έρθουμε στο θέμα της δοκιμασίας σου. Οι άνθρωποι που έχουν κάποιες ψυχικές δοκιμασίες, δεν μπορούν και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καταπονούν το νευρικό τους σύστημα. Γιατί είναι ήδη κουρασμένο και παιδιόθεν τραυματισμένο. Πρέπει να κάνουν λίγα, απλά, και χαρούμενα πράγματα.

Η πνευματική ζωή δεν είναι καταπίεση, άγχος, ψυχαναγκασμός, πίεση και θλίψη. Ο Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης, μιλούσε για τη «χαρούμενη άσκηση». Και ο Άγιος Πορφύριος επίσης, για μια πνευματική ζωή που δεν έχει χαρακτηριστικό στοιχείο την βία αλλά τον έρωτα και την χαρά.

Γι’ αυτό μην εξαντλείς τον εαυτό σου να κάνει πράγματα που τον ξεπερνούν. Που δεν είναι για την δική σου ιδιοσυγκρασία, δεν σου «πάνε». 

Εσύ αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να σηκώσεις το σταυρό της ασθενείας. Να πεις «Ειη το όνομα κυρίου ευλογημένο», και τότε θα δεις ότι ο Θεός θα γεμίσει την ύπαρξη σου Χάρη.

Δηλαδή το γεγονός ότι από μικρό παιδί είσαι σταυρωμένος δεν αφήνει αδιάφορο στον Θεό. Αποδεχόμενος την πληγή κατά ένα παράδοξο τρόπο την θεραπεύεις. Την μαλακώνεις. 

Ο κανόνας της προσευχή σου, είναι η υπομονή και η αποδοχή της ευαλωτότητας και ευθραυστότητας του ψυχισμού σου. Αυτό σε πάει στην ταπείνωση, στην αγάπη και από εκεί στην δοξολογία και βαθιά προσευχή. 

Γιατί ένα «δόξα σοι ο Θεός» που θα πει ένας άρρωστος άνθρωπος υπερβαίνει κατά πολύ, τα εκατοντάδες κομποσχοίνια και μετάνοιες, ενός μοναχού που έχει την ελευθερία της υγείας του.

Εάν το κρίνει ο γιατρός, να πάρεις με ταπείνωση και δοξολογία στον Θεό την φαρμακευτική αγωγή σου, και να θυμάσαι ότι μεγάλοι άγιοι και ασκητές δέχονταν φαρμακευτικές αγωγές. Εάν πρέπει να δουλέψεις και ψυχοθεραπευτικά τις σκέψεις και συναισθήματα σου να το πράξεις. Η ιατρική και ψυχολογική βοήθεια δεν αναιρεί την πνευματική εν Χριστώ ζωή. Είναι άλλη η αναφορά της ψυχιατρικής στην «ψυχή» ως νευροβιολογική δομή και άλλη της εκκλησίας ως εικόνα Θεού και υπαρξιακό κέντρο του ανθρώπινου είναι. Μην μπερδεύεσαι.

Επίσης μην μπερδεύεσαι όταν διαβάζεις πατέρες της εκκλησίας που αναφέρονται στην θλίψη. Είναι άλλο πράγμα η δυσθυμία, η ακηδία, η περιοδική και παροδική φάση θλίψης που περνάμε όλοι οι άνθρωποι, και άλλο πράγμα η κλινική κατάθλιψη. Οι πατέρες αναφέρονται στην θλίψη και δυσθυμία, όχι στην κατάθλιψη, ακόμη και όταν αναφέρουν τον όρο δεν το χρησιμοποιούν όπως η επιστήμη. Θέλει διάκριση και να προσέχεις τι ακούς και διαβάζεις γύρω από το θέμα αυτό.

Να προσπαθείς απλά, ήσυχα, και απαλά να εφαρμόζεις το θέλημα του Θεού που είναι η αγάπη, η συμπόνια, η συγνώμη και επιείκεια προς όλους. Λέγε την ευχή του Ιησού, ήσυχα δίχως πρόγραμμα, απλά για να μάθει ο νους σου να τρέχει μόνος του στον Χριστό. Όχι όμως με πίεση ή ψυχαναγκασμό. Μόλις αισθάνεσαι πνιγμό να την αφήνεις. 

Να ζεις με χαρά την καθημερινότητα, με πράγματα που σε ευχαριστούν, με φίλους, μόνος, όπως αισθάνεσαι καλύτερα. Εκφράσου, δημιούργησε, κινήσου, αγάπα και επέτρεψε να σε αγαπήσουν. Όχι ενοχές, είναι του παθολογικού εαυτού μας, ρίξουν στο πέλαγος της αγάπης του Θεού και τότε θα δεις ότι οι αμαρτίες σου είναι σταγόνα στον ωκεανό. Μην σκαλίζεις το χθες, ζήσε το σήμερα και ονειρεύσουν το αύριο.

Η υπομονή και η αποδοχή που θα δείξεις στην κατάσταση σου, στο τέλος θα αποδειχθεί το λίπασμα καλλιέργειας της ύπαρξης σου ώστε να φανερωθεί ο Χριστός γεμίζοντας με φως και χαρά την ζωή σου. Δεν είναι απαραίτητο να εξαφανισθούν τα προβλήματα μας, όταν έλθει η Χάρις να πάντα ντύνονται στην χαρά του Πνεύματος. Ζεί Εκείνος μέσα σου και όλα τα κάνει Αυτός.

παπά Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος