Από τους ήρωες στις συνταγές μαγειρικής

2/9/2008

Ανοικτή επιστολή εκατό δασκάλων προς τον Υπ. Παιδείας με θέμα τα νέα βιβλία της γλώσσας

«Πιστεύουμε ότι το μάθημα της Γλώσσας είναι το σημαντικότερο, δίχως να υποτιμούμε κανένα άλλο μάθημα, διότι διδάσκεται περισσότερες ώρες και πάντα πρωινές, όπου η διάθεση και η αφομοιωτική ικανότητα των μαθητών είναι οι καλύτερες.

Με τα νέα βιβλία διαπιστώνουμε να χαράσσεται και νέα άποψη για το μορφωτικό αγαθό και για την ποιότητα της παρεχόμενης παιδείας. Μέχρι τώρα το μάθημα της Γλώσσας ήταν το μάθημα που ανακεφαλαίωνε όλα τα άλλα μαθήματα και τα ενοποιούσε, καθώς στην ύλη του υπήρχαν κείμενα από την Ιστορία, τα Θρησκευτικά, τη Γεωγραφία, τη Φυσική, τη Λαογραφία, κείμενα αναφοράς στον πολιτισμό, στη λαϊκή σοφία, παροιμίες, γνωμικά και άλλα.

Αλήθεια, γιατί με τα νέα βιβλία όλα αυτά υποχώρησαν;
Γιατί δεν πρέπει τα παιδιά μας να τρέφονται με τον πλούτο του πολιτισμού μας και της παραδόσεώς μας;
Γιατί δεν πρέπει να προβάλλονται πρόσωπα-πρότυπα;
Γιατί δεν πρέπει να μαθαίνουν ότι ήρωας είναι αυτός που υπερβαίνει τον εαυτό του και προσφέρεται στην κοινότητα την οποία ανήκει;
Γιατί δεν πρέπει οι μαθητές μας να διαλέγονται με τις μεγάλες μορφές της πεζογραφίας μας και της ποιήσεώς μας και αντ’ αυτού να διδάσκονται τη γλώσσα τους από πενιχρά κείμενα εφημερίδων και περιοδικών;
Γιατί δεν πρέπει να ξεδιψάνε με το δημοτικό μας τραγούδι, με τη λαϊκή μας σοφία, ή με τους μύθους του Αισώπου;

Αλήθεια, γιατί;

Γιατί πρέπει να τρέφονται με συνταγές μαγειρικής: “Μακαρόνια με κιμά” και “Φασολάκια λαδερά”;

Πώς θα εμπνεύσει ο δάσκαλος τους μαθητές του όταν έχει να διδάξει για μάθημα “οδηγίες χρήσεως καφετιέρας” και “μικρές αγγελίες αγοραπωλησίας ακινήτων και σκαφών αναψυχής”;
Πώς θα ανεχθεί, δάσκαλος με στοιχειώδη πνευματική εντιμότητα, να στέκεται ενώπιον των μαθητών του και να διδάσκει απροκάλυπτα τον καταναλωτισμό, τον οποίο, εμμέσως πλην σαφώς, προωθούν κείμενα τέτοιας θεματικής;

Πώς θα αρματώσει τους μαθητές του να αντιμετωπίσουν αύριο γενναία τη ζωή και τις δυσκολίες της, όταν πρότυπα γενναιότητας είναι η γάτα που σβήνει πυρκαγιές και το παιδί που αναγκάζεται από τους γονείς του να πάει μόνο του στην κατασκήνωση, για να πάνε και αυτοί μόνοι τους διακοπές;

Κύριε υπουργέ, με πόνο ψυχής και αγωνία περισσή για το μέλλον των παιδιών μας και του τόπου μας, σας παρακαλούμε να ξεφυλλίσετε τα βιβλία των παιδιών σας, για να διαπιστώσετε ο ίδιος με τι μορφώνονται τα παιδιά του ελληνικού λαού, με ποιες αξίες, με ποια πρότυπα»

Ακολουθούν υπογραφές

Η ιστορία των νέων βιβλίων έλκει την καταγωγή της από το 1989. Τότε, ο πολύς Φ. Φουκουγιάμα, με το Τέλος της Ιστορίας με μεγάλο «Ι», θα προσπαθήσει να μας πείσει ότι η ιστορία ως μια διαδοχική πάλη των συλλογικών υποκειμένων, των εθνών, των τάξεων, για να βελτιώσουν τους όρους της ύπαρξής τους, έχει τελειώσει. Ζούμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο, τον κόσμο της φιλελεύθερης δημοκρατίας της αγοράς, κι έτσι, ό,τι έχει απομείνει, θα γίνει αφορά στα παραλειπόμενα: στο εύρος των δικαιωμάτων που θα πρέπει να αποδοθούν, στα ζητήματα της καθημερινότητας.

Κοινότοπα αυτά και άσχετα με την επιστολή που έστειλαν οι εκατό δάσκαλοι στον υπουργό Παιδείας, για την κατάντια του μαθήματος των Νέων Ελληνικών στα σχολεία, όπου τα νέα βιβλία εξορίζουν συστηματικά οτιδήποτε το μείζον από την ύλη, από τον Αίσωπο και τον Όμηρο μέχρι τους ποιητές μας, για να την μπουκώσουν με οτιδήποτε έλασσον, από συνταγές μαγειρικής μέχρι καταναλωτικές προσφορές.

Κι όμως, αν δούμε τα παραπάνω από μια άλλη σκοπιά, σαν να μην αποτελούσαν «υψηλή θεωρία» αλλά μια ειλικρινή εξομολόγηση για το πώς θα ήθελαν να ήταν ο κόσμος, το πώς θέλουν να φτιάξουν απ’ την αρχή τους ανθρώπους ώστε να χωρέσουν στα καλούπια της παγκοσμιοποίησης, τότε ο μίτος ξεδιαλύνεται.

Γιατί ακριβώς τα νέα εκπαιδευτικά ήθη, αυτά της χρηστικότητας, που επιτάσσουν ότι η διδασκόμενη γλώσσα θα πρέπει να εξομοιωθεί με το πενιχρό λεξιλόγιο των καθημερινών επικοινωνιακών αναγκών –να διαβάζεις οδηγούς πόλεων, συνταγές, να μπορείς να καταλάβεις γιατί η προσφορά του τάδε σουπερμάρκετ είναι συμφέρουσα– στοχεύουν ακριβώς στο να υλοποιήσουν ό,τι σκέφτηκαν οι «μεγάλοι θεωρητικοί» της παγκοσμιοποίησης.

Το να υποβαθμίζει κανείς την εκπαίδευση στην εξοικείωση των παιδιών με την καταναλωτική καθημερινότητά τους ισοδυναμεί με το να χαμηλώνεις, να κονταίνεις βίαια τους ανθρώπους στο επίπεδο της καταναλωτικής μονάδας, της ανώνυμης «κοινής γνώμης», του εργάτη-αριθμού στην κολοσσιαία παραγωγική αριθμομηχανή.

Όλοι αυτοί δεν έχουν Ιστορία με μεγάλο «Ι». Κι ούτε μπορούν να γράψουν τέτοια Ιστορία, ενώ η μικρή καθημερινή τους ιστορία δεν μπορεί παρά να αποτελεί το άθροισμα συγκεκριμένων αρχείων, που απλώς καταγράφουν για τις ανάγκες τις στατιστικής και της λογιστικής το πόσο δούλεψαν, το τι αγόρασαν, το πού και πώς ψυχαγωγήθηκαν.

Μέσω της ιδιαίτερης παράδοσής τους, αλλά και της ευρύτερης, παγκόσμιας κληρονομιάς της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι εκπαιδεύονται στα ήθη, στα πρότυπα, στις στάσεις ζωής, αποκτούν μέτρο για να κρίνουν τους εαυτούς τους, τους γύρω τους, την κοινωνία τους. Τα υλικά της αυτεξουσιότητάς τους πηγάζουν απ’ αυτή την τεράστια δεξαμενή.

Το να την υποκαταστήσει, λοιπόν, κάποιος αυτή την τεράστια δεξαμενή έτσι όπως την υποκαθιστούν σήμερα το υπουργείο Παιδείας, οι μέντορες των παιδαγωγικών ινστιτούτων, αλλά και οι προοδευτικοί προγραμματάκηδες των παιδαγωγικών τμημάτων, με τα υποπροϊόντα του σύγχρονου πολιτισμού, δεν συνιστά τίποτε άλλο πέρα από μια απόπειρα μετατροπής του σύγχρονου σχολείου σε μια κρεατομηχανή που παράγει κούφιους ανθρώπους. Κι αυτό με τη σειρά του αποτελεί γενοκτονία της νέας και των μελλοντικών γενεών. Ο καθένας, λοιπόν, ας αναλάβει τις ευθύνες του.

Γ. Ρακκάς

από την “ρήξη” φύλλο 37