8 Ιουν 2009

Άθως ο Εμός α'

(Φώτο. Γέρων Τιμόθεος)

*Ευχαριστούμε τον Τhiv για την συγγραφή και παραχώρηση του κειμένου στο blog μας.

Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την κοίμηση του γέρο Ενώχ και 20 από αυτήν του γέρο Τιμόθεου, δυο αφανών και περιφρονημένων στη διάρκεια της ζωής τους αγιορειτών, που όμως με τη ζωή, τη σιωπή και τα λίγα λόγια τους βοήθησαν πολλούς και τώρα βοηθούν περισσότερους με τις προς Θεόν μεσιτείες και προσευχές τους. Οι γραμμές που ακολουθούν ας είναι ένα μικρό μνημόσυνο ευγνωμοσύνης.

Ο γέρο Ενώχ ήταν ρουμάνος. Ζούσε στις Καρυές, σε δωμάτιο που του παραχωρούσαν άλλοι μοναχοί στα κελλιά τους. Έφτιαχνε σκούπες από αγριόχορτα (μια απ' αυτές εκτέθηκε το 1997 στη Θεσσαλονίκη, στην έκθεση των αγιορειτικών κειμηλίων). Τις έδινε σε κάποια μοναστήρια, με αντάλλαγμα λίγα τρόφιμα. Αυτά δεν τα ήθελε για τον εαυτό του αλλά για κάποιους ασκητές που ζούσαν στο δάσος, απομονωμένοι κι άγνωστοι στους πολλούς.
Ήταν ρακένδυτος, γεμάτος ψύλλους. Δεχόταν με ευγνωμοσύνη ό,τι του έλεγαν ή του εδιναν. Όταν ένας ηγούμενος τού είπε ότι οι μοναχοί της μονής τον αγαπούν, απάντησε: «Δε βαριέσαι. Ο μοναχός είναι σαν τον σκύλο. Είτε του δώσεις ένα κομμάτι ψωμί, είτε μια κλωτσιά, το ίδιο καλό του κάνεις».
Δεν έλεγε πολλά, αλλά στα λίγα λόγια του διέκρινες τη σοφία του Θεού. Όπως κι άλλοι ρουμάνοι μοναχοί που είχαν «κανόνα», αντί για την «ευχή», να απαγγέλλουν σιγοψιθυρίζοντας όλο το Ψαλτήρι καθημερινά -κάποιοι το είχαν αποστηθίσει- συνήθιζε να το διαβάζει στη σλαβονική μετάφραση, που επικρατούσε στη Ρουμανία μέχρι τον 19ο αιώνα. Όταν τον ρώτησε ο ίδιος ηγούμενος: «Γιατί, στα σλαβονικά, κι όχι στα ρουμανικά; Κι αυτό μετάφραση είναι. Στα σλαβονικά μεταφράστηκε από τα ελληνικά κι εκεί από το εβραϊκό πρωτότυπο», απάντησε: «Μπρε, αυτός που το μετέφρασε στα σλαβονικά ήταν άγιος. Ο ρουμάνος μεταφραστής ήταν άγιος;» Με το Άγιο Πνεύμα που είχε μέσα του, ήταν σε θέση να διακρίνει την πνευματικότητα των μεταφραστών, αν αποδίδουν σωστά τον ένθεο λόγο, αν καταστρέφουν ή όχι τα κεκρυμμένα για τους πολλούς νοήματα. (Μια άλλη οπτική στο πρόβλημα της «λειτουργικής μεταρρύθμισης».)
Το 1979 άρχισε να χάνει τις αισθήσεις του και να πέφτει κάτω στις Καρυές. Ο τότε -λόγιος και διάσημος- πρωτεπιστάτης αποφάσισε να τον στείλει εκτός Αγίου Όρους, σε γηροκομείο, για να μη σκανδαλίζει τους προσκυνητές, να διασφαλιστεί η «ευπρέπεια». Τον περιμάζεψαν στη μονή Σταυρονικήτα, όπου και εκοιμήθη μετά από λίγους μήνες. Με τους περισσότερους μοναχούς της μονής να τον περιστοιχίζουν, ξεψύχησε ήρεμα, σαν να κοιμόταν, με το πρόσωπό του να λάμπει και να μεταγγίζει στους γύρω την ακτινοβολία της Χάριτος.

(Φώτο. Γέρων Τιμόθεος)

Ο γέρο Τιμόθεος ήταν από την Προύσα. Μιλούσε με έντονη μικρασιάτικη προφορά. Κυκλοφορούσε ρακένδυτος, μ' ένα χοντρό παλτό και με τα λίγα μαλλιά του κουρεμένα πολύ κοντά. Έζησε σε διάφορες καλύβες της Καψάλας. Όταν μια καλύβα γκρεμιζόταν, αφού δεν τις συντηρούσε, πήγαινε σε άλλη. Όταν τον ρωτούσαν πώς περνά, απαντούσε: «Εφόσον έχω φαγητό και τζάκι, είμαι πασάς. Φαΐ ζωή, νηστεία θάνατος». Ήθελε να δίνει την εντύπωση του αμελούς και υλόφρονος.

Κατηγορούσε τον εαυτό του συνέχεια, με μεγάλη ευρηματικότητα σε επίθετα. Συνήθως έλεγε ανοησίες. Όμως, κάποιες φορές, όταν ένιωθε ότι το απαιτούσε η περίσταση, απαντούσε καίρια, σε προβλήματα μοναχών και δοκίμων, χωρίς να του τα πουν και που πολλές φορές δεν τα είχαν εκμυστηρετεί σε κανέναν. Ή κριτίκαρε επιγραμματικά και πολύ εύστοχα, μπροστά στον ηγούμενο και παρουσία τους, τους μοναχούς που γνώριζε ότι θα δέχονταν την κριτική του. Γι' αυτούς που ένιωθε ότι θα πληγώσει, σιωπούσε, λέγοντας στον ηγούμενο «εσύ ξέρεις». Ή προέλεγε, με τρόπο λίγο παιγνιώδη, τους πειρασμούς που θα συναντούσαν χρόνια μετά.
Οι απαντήσεις του δεν ήταν ανάλογες μ' όσα του έλεγες αλλά μ' αυτό που διέκρινε μέσα σου. Πολλές φορές αποκαλούσε τον εαυτό του χαζό. Ένας ευαίσθητος μοναχός του είπε: «Είμαι χαζός.» Για να μην τον πληγώσει, του απάντησε: «Δεν είσαι χαζός. Καλός είσαι». Τότε πήγαν κι άλλοι μοναχοί και του είπαν το ίδιο. Στον έναν απάντησε: «Χαζός είσαι και φαίνεσαι». Στον άλλο: «Αυτά που δεν πιστεύεις, να μην τα λες», κοκ.
Ένας μοναχός εξομολογήθηκε:
«Όταν ήμουν δόκιμος, πήγαινα με τα πόδια στις Καρυές, για να ταξιδέψω προς την πατρίδα μου, με αφορμή ένα μικροπρόβλημα της υγείας μου. Ο γέρο Τιμόθεος με συνάντησε στον δρόμο, με ρώτησε πού πάω και, μετά την απάντησή μου, μου λέει: «Πόσον καιρό έχεις στο Όρος;» «Εννιά μήνες». «Ε, λοιπόν, θα χάσεις εννιά μήνες». Όταν, μετά από μια βδομάδα, επέστρεψα στο Άγιο Όρος, η καρδιά μου ήταν στεγνή όπως πριν από εννιά μήνες.
Άρχισε να έρχεται πιο συχνά στο μοναστήρι όταν είχα έναν περίπου χρόνο μοναχός. Σχεδόν αμέσως μου κριτίκαρε δυο από τους παλαιότερους πατέρες, αυτούς με τους οποίους είχα τις στενότερες σχέσεις, χωρίς να του αναφέρω τίποτα, μνημονεύοντας μάλιστα και την καταγωγή της μητέρας του ενός -ζήτημα αν είχε ανταλλάξει δυο κουβέντες μαζί του. Για τον έναν, οι κρίσεις του ήταν τελείως αρνητικές. Για τον άλλο, και θετικές και αρνητικές. Απόρησα, διότι μέχρι τότε τα έβλεπα όλα καλά σ' αυτούς. Όταν, τα επόμενα χρόνια, αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες και πειρασμούς απ' αυτούς, θυμήθηκα τον γέρο Τιμόθεο.
Κάποτε ήμουν επι της υποδοχής των προσκυνητών. Ήλθε ένας εύελπις, που είχε περάσει από τον γέρο Παΐσιο και δεν «αναπαύθηκε» με τις συμβουλές του. Με ρώτησε αν υπάρχει κάποιος έμπειρος γέροντας, να τον συμβουλευτεί. Τον έστειλα στον π. Τιμόθεο, δαγκώθηκα όμως μέσα μου, γιατί ήξερα ότι δεν ήθελε να τον διαφημίζουμε. Ο εύελπις ούτε απ' αυτόν ικανοποιήθηκε. Μετά από λίγο έρχεται ο γέρο Τιμόθεος και με ρωτά: «Τι μέρα είναι;» «Πέμπτη.» «Πέμπτη! Κι εγώ νόμιζα πως είναι Δευτέρα. Τίποτα δεν ξέρω. Ούτε τι μέρα είναι.» Το θεώρησα διακριτική και έμμεση μομφή για μένα και δεν του έστειλα κανένα στο εξής».
Ο γέρο Τιμόθεος κοιμήθηκε στη μονή Σταυρονικήτα το 1989, όπου έζησε τα τριάμιση τελευταία χρόνια της ζωής του.


10 σχόλια:

ΦΩΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ είπε...

Μ' αρέσει πολύ που ορισμένοι άνθρωποι όπως ο γέροντας στη φωτογραφία στα γηρατειά τους επιστρέφουν στο χαμένο βλέμμα της παιδικότητας. Ο γέρων Τιμόθεος έχει στα μάτια την ανόθευτη χαρά του μικρού παιδιού. Όχι του μωρού. Γιατί άλλοι ανέτοιμοι να ελευθερωθούν προς το κατώφλι του θανάτου, αγκιστρώνονται από εφηβικές επιθυμίες και φαντασιώσεις. Ξεμωραίνονται και αποκτούν και συμπεριφορά διαλυμένης ψυχής. Πολλά θέλω αλλά κυρίως υπαινίσσομαι. Θυμάμαι ένα βίντεο στο youtube για ένα Σέρβο μοναχό στα Φρικαλέα Καρούλια. Κοκκίνιζε το πρόσωπο του , ολότελα παιδικό, με τους ψαλμούς που έπεμπε στο Θεό. Όποιος δεν το χει δει αξίζει τον κόπο. Με τη λέξη "Φρικαλέα Καρούλια" στο youtube θα βγει στο βίντεο αυτό. Χαιρετώ .

ΦΩΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ είπε...

Πατέρα Λίβυε,
έκανα λάθος σε μία πρόταση και αλλάζει το νόημα. ...Πολλά θέλω να πω αλλά κυρίως λίγα υπαινίσσομαι.
Ευχαριστώ.

π. ΛίΒυος είπε...

@φώτης θαλασσινός
Είναι σημαντική η επισήμανση σου Φίλε για την παρθενική αθωότητα και παιδικότητα στην ψυχή και την ζωή αυτών των ανθρώπων.
Και το βιντεάκι που αναφέρεις το έχω δει. Πίστεψε με ότι σκέφτηκα και εγώ ακριβώς τα ίδια πράγματα με εσένα. Παιδάκι έχει γίνει .....

Την Καλησπέρα μου!!!!

Άστρια είπε...

Η δύναμη της πίστης τους, κι από αυτή να απορρέουν όλα. Πόσο ψηλά βρίσκονται!


Ευχαριστούμε π. Λίβυε!

Cacofonix είπε...

Πόσο μακρυά μας και πόσο κοντά μας!!! Άραγε όταν τους συναντήσουμε θα τους δούμε; Θα τους ακούσουμε;

Πάντα τέτοια πατέρα Λίβυε... Να μας αναπαύεις...

Ανώνυμος είπε...

Δόξα Σοι ο Θεός εν τοις Αγίοις αυτού!

Ανώνυμος είπε...

η αναφορά στην αρχή των βίων των δυο ανθρώπων του θεού, μου θυμίζει κάτι που με φέρνει σε αμηχανία και σε αντίθεση με ανθρώπους που γίνονται της μόδας. δεν αναφέρομαι φυσικά στον πατέρα παϊσιο, να έχουμε όλοι την ευχή του. θυμάμαι την πρόταση του χριστού, στην προσευχή που αναφέρει ο ιωάννης ευαγγελιστής για τους μαθητές του, ο Χριστός είπε 'ότι είναι 'εν τω κόσμω' 'αλλ' ουκ εισίν εκ του κόσμου', δε θυμάμαι αν το λέω σωστά.
μεγάλη πύλη προς τη ζωή και τον ουρανό η ειλικρινής ταπεινοφροσύνη...
μπροστά σ' αυτούς τους ανθρώπους νιώθεις την αμαρτωλότητά σου χωρίς ενδοιασμούς και χωρίς αιδώ,
γιατί η αγάπη τους, σε καλύπτει...
άμπτθα

πηνελοπη είπε...

Yπαρχουν και αλλοι και αλλοι γεροντες μεγαλες προσωπικοτητες που δεν τους ξερει κανεις.Εγω θα ηθελα να επισημανω πως ο κυριος εχει δωσει χαρισματα σε ολους μας...και εξωτερικα και εσωτερικα ετσι ωστε να αποτελουμε ολοι ενα μικρο στολιδι μπροστα στο θρονο του θεου.Ειναι μερικοι ιερομοναχοι που και το χαρισμα της ρητωριας εχουν και επιστημονες εγιναν π.χ.Το ιδιο ισχυει για ολους τους ανθρωπους.Ειναι μερικοι ερημιτες ασκητες που δεν τους γνωριζει κανεις και τα χαρισματα τους μονον ο κυριος τα γνωριζει.Τελικα ολοι εχουν κατι το διαφορετικο για την εξυπηρετηση ομως του συνολου.οπως συμβαινει και με εμας τους κοσμικους.Δεν ειμαστε ολοι γεννημενοι για επιστημονες.Αλλα ο κουρεας θα παει στο γιατρο να γιατρεφτει και ο γιατρος στον κουρεα να κουρευτει και αυτο για την εξυπηρετηση του συνολου.Σε πολλους παρατηρω δινει διπλα χαρισματα π.χ γνωριζω επιστημονες γεολογους που μετεπειτα σπουδασαν πετροχημικοι και εγιναν πολυ καλοι στο ειδος τους.Και στο μοναχισμο το εχω δει αυτο.Αλλα εχω δει και γεροντακια μοναχους που δεν ηξεραν ουτε την αλφαβητο και ομως η ταπεινωση τους ηταν στον υπερθετικο βαθμο.και μερικοι ονομαστηκαν ''σαλοι''δηλ.τρελοι και με την τρελλα τους ταπεινωνοντουσαν περισσοτερο απο τους κατεχοντες την ορθοπραξιαν.Ολοι ομως κατεχοντες τα εξωτερικα προτερηματα,εξυπηρετουσαν το συνολο.Η πραγματικη αξια ομως ολων αυτων ηταν η εσωτερικη που την γνωριζε ο κυριος....Εαν ενας κοσμικος παει στο Αγιον ορος και μιλησει με τον εναν και τον αλλον μαζευει χρησιμες πληροφοριες για τον εαυτον του και σκεπτεται ποσο ωραια ψυχη ειναι ο ταδε γερων κ.λ.π.ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΟΜΩΣ ΑΥΤΗ Η ΨΥΧΗ ΕΧΕΙ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΜΕΤΟΝ ΕΑΥΤΟΝ ΤΗΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΠΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΦΤΑΝΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΑΡΧΗ.ΑΝ ΦΕΡ ΥΠΕΙΝ Ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΕΣΥ ΚΑΝΤΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟ ΜΗΝΑ.ΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΕΤΑΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΣΥ ΚΑΝΤΟ ΛΙΓΟΤΕΡΟ...ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ,ΦΤΑΝΕΙ ΝΑ ΤΟ ΘΕΛΕΙ.Ο ΑΛΛΟΣ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΝΑ ΠΑΕΙ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙ ΑΓΩΝΑ.ΤΟ ΙΔΙΟ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟ.ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΝΩΤΕΡΟ ΓΙΑΤΙ ΠΕΡΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΟΥ ΒΓΑΙΝΕΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΞΩ ΣΑΝ ΕΝΑΣ ΑΠΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ,ΑΠΛΟΣ,ΤΙΜΙΟΣ,ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ,ΑΓΙΟΣ....ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΑ.Εμεις τους βλεπουμε σαν να ειναι κατι που ηρθαν απο τον Αρη....και ομως απλοι ανθρωποι σαν και μας ειναι και αυτοι.Η διαφορα ειναι οτι εχουν την χαρη του θεου και αυτο φαινεται καθαρα.Αρα λοιπον τα εξωτερικα χαρισματα ειναι για τις αναγκες του συνολου,τα δε εσωτερικα χαρισματα ειναι για τον θεο....αυτα εξελαβα εγω απο αυτη την αναφορα.///////////////////////

Ανώνυμος είπε...

Έχω μια απορία..Πολλά χρόνια στο χριστιανικό χώρο διέκρινα μια πολυθεΐα στο χριστιανισμό! Ο καθένας από μας βλέπει ένα δικό του Θεό. Ο τρόπος πρόσληψης του Θεού είναι απόλυτα προσωπικός. Το ζήτημα είναι αν αυτός ο Θεός είναι κι ο πραγματικός κι αν δεν είναι πόσο εύκολο είναι να τον συναντήσουμε;

Ανώνυμος είπε...

Νομίζω (με τα λίγα που καταλαβαίνω) ότι μάλλον η αδυναμία μας να δούμε τον Θεό είναι που μας κάνει να μην έχουμε την ίδια άποψη όλοι...