Είναι φανερό από την ειδησιογραφία των ημερών, ότι θα προσπαθήσουν πάντες να αποδώσουν την αύξηση των επιδημικών κρουσμάτων στην Εκκλησία. Κι αυτό για να τιμωρήσουν την «απείθεια» της. Δεν είμαι βέβαια από εκείνους που θεωρούν ότι η Εκκλησία δεν κάνει ποτέ λάθη. Ωστόσο έχω την αίσθηση όπως κάθε λογικός άνθρωπος που βλέπει και ακούει τι συμβαίνει καθημερινά γύρω του, ότι είναι ελάχιστοι εκείνοι που πειθαρχούν στα υγειονομικά μέτρα. Μια βόλτα στις μεγαλουπόλεις των Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και σούπερ μαρκετ, θα μας πείσει για του λόγου το αληθές. Βέβαια, σε όλα αυτά ας συνυπολογίσουμε και όλα τα κρυφά ρεβεγιόν των εορταστικών ημερών. Πάντως όπως κι εάν έχει, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα ευθύνεται η εκκλησία με τις δυο ώρες λατρείας την ημέρα των Θεοφανείων για την αύξηση των κρουσμάτων. Είναι αστείο και μόνο να το λέμε.
Ας έρθουμε τώρα στο θέμα που πάλιν και πολλάκις τίθεται στον δημόσιο διάλογο και έχει να κάνει με τον τρόπο μεταλήψεως της Θείας Κοινωνίας. Ας ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής κάτι που είναι σημαντικό, μια και δίχως αυτή την κατανόηση δε μπορεί να υπάρξει καμία σοβαρή προσέγγιση στο θέμα.
Για την Ορθόδοξη εκκλησία και την θεολογία αυτής, το θέμα μετάδοσης της θείας κοινωνίας, μπορεί να μην είναι ζήτημα δογματικό, αλλά είναι θεολογικό και ανθρωπολογικό. Και τι εννοώ με αυτό. Η ορθόδοξη θεολογία, αναπτύχθηκε από λαούς που ανήκουν στην Ανατολή. Αυτό σημαίνει ότι πρακτικές και αντιλήψεις των λαών αυτών έχουν μεταφερθεί στην παράδοση της.
Οι ιστορικές κοινωνίες της Ανατολής, θεωρούσαν ότι η μετοχή στο κοινό ποτήριο φανερώνει ένα άλλο τρόπο υπάρξεως και σχέσεως. Όταν πίνουμε από το ίδιο ποτήρι δηλώνουμε φιλία, οικειότητα και εγγύτητα. Μιλάμε με όρους κοινότητας και οικογένειας. Ήταν λοιπόν φυσιολογικό αφού η εκκλησία φανερώνεται μέσα στην Θεία Ευχαριστία ως σώμα Χριστού, ως κοινότητα πίστεως, να μετέχει με κοινό τρόπο στην μετάληψη του Σώματος και Αίματος του Χριστού. Οι κοινοτικές και αδελφικές σχέσεις των μελών της ταυτοποιούταν μέσα στην Θ. Λειτουργία στην μετοχή του κοινού ποτηρίου.
Ας μην ξεχνάμε ότι θεολογικά η Θεία Ευχαριστία είναι η μετοχή στην δόξα της Βασιλείας Του Θεού. Τα πάντα και οι πάντες ενώνονται στο σώμα του Αναστημένου Χριστού. Η διασκορπισμένη και κατακερματισμένη από την αμαρτία και τον θάνατο ανθρωπότητα, ενώνεται και πάλι σε ένα σώμα, το σώμα της εκκλησίας, δηλαδη του Χριστού. Αυτή η ενοποίηση συμβολίζεται από την μετοχή στο κοινό ποτήριο.
Είναι σημαντικό να καταλάβουν οι επικριτές της εκκλησίας την θεολογική και ανθρωπολογική αντίληψη που υπάρχει πίσω από την λατρευτική πράξη. Η Ορθόδοξη εκκλησία από τις απαρχές της μέχρι και σήμερα, δεν γνωρίζει άλλο τρόπο να πραγματώνεται σε σώμα και κοινότητα πίστεως πέρα από την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. Είναι ο τρόπος που λαμβάνει ταυτότητα μέσα στην ιστορία και πορεύεται στα έσχατα.
Εδώ όμως τίθεται ένα σημαντικό ερώτημα. Ποιος αλήθεια είναι αυτός που ζητάει την αλλαγή αυτή; Οι πιστοί; Είναι θέμα της κοινότητας; Ζήτησε η Ευχαριστιακή κοινότητα από τους Επισκόπους και Πρεσβυτέρους, να αλλάξουν τον τρόπο μετάδοσης της Θείας Κοινωνίας; Όχι βέβαια. Δεν συνέβη ποτέ κάτι τέτοιο. Το αίτημα αυτό είναι στην συντριπτική του πλειοψηφία όλων εκείνων που είτε δεν έχουν καμία σχέση με την πίστη της λατρεύουσας κοινότητας, είτε αυτών που εθιμικά και απολύτως πολιτισμικά μετέχουν σε κάποιες εορτές αυτής.
Κλείνοντας λοιπόν ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάποιες βασικές αρχές:
1. Η Ορθόδοξη εκκλησία είναι συντριπτικά μια λατρεύουσα κοινότητα.
2. Η Εκκλησία υπάρχει εκεί που τελείται Θεία Ευχαριστία.
3. Για τον Ορθόδοξο χριστιανό η μετοχή στην Θ. Ευχαριστία είναι ταυτοτικό ζήτημα. Όταν του λες δεν μπορείς να μετέχεις στην Θεία Λειτουργία τον ακυρώνεις, διότι δεν γνωρίζει ιστορικά άλλο τρόπο να λαμβάνει εκκλησιολογική ταυτότητα.
4. Μέλος της εκκλησίας δεν σε κάνει η ηθική αλλά η μετοχή στην Θεία Ευχαριστία.
Η σωτηρία δεν νοείται ως ηθικό μέγεθος αλλά ως οντολογική αλλαγή. Γι΄ αυτό και η μετοχή στα δυο μυστήρια της εκκλησίας Βάπτισμα και Ευχαριστία, δεν είναι πράξη ηθική ή ψυχολογική αλλά οντολογική. Συντελείται μια νέα γέννα που ξεπερνάει την βιολογική. Η βιολογικότητα οδηγεί στον θάνατο, ενώ η εκκλησιαστικότητα την υπέρβαση του θανάτου.
5. Ο τρόπος μετάδοσης του σώματος και αίματος του Χριστού, μπορεί να μην είναι θέμα δογματικό, αλλά έχει θεολογικές και ανθρωπολογικές διαστάσεις. Μπορεί να αλλάξει ο τρόπος μετάδοσης, αλλά μονάχα εάν αυτό είναι αίτημα της κοινότητας των πιστών δια των πρεσβυτέρων και του Επισκόπου τους και σε καμία περίπτωση όλων εκείνων που ονειρεύονται την περιθωριοποίηση της εκκλησίας από το δημόσιο βίο.
2 σχόλια:
Πολύ σαφής και ουσιαστική τοποθέτηση.
Ευχαριστούμε, π. Χαράλαμπε, και καλή χρονιά!
Ευχαριστούμε για το τόσο επίκαιρο και άκρως ενημερωτικό κείμενο. Επί του θέματος θα ήθελα να προσθέσω μερικές σκέψεις.
Υπάρχουν δύο βασικά και πολύ σημαντικά θέματα με τα οποία έχουν ασχοληθεί τα ΜΜΕ τον καιρό της αποκαλούμενης πανδημίας σχετικά με την Θεία επι-Κοινωνία.
Το περιβόητο κουταλάκι όπως αποκαλούν πολλοί την Ιερά Λαβίδα, αλλά και την ίδια την Θεία Κοινωνία. Όπως αναφέρατε πολύ σωστά, αποφάσεις πάρθηκαν και παίρνονται από άτομα που δεν έχουν καμία σχέση με την πίστη της λατρεύουσας κοινότητας. Πολύ απλά δεν γνωρίζουν. Ήταν αναπόφευκτο λοιπόν να εκτεθούν. Βέβαια αυτοί κρύβονται πίσω από απρόσωπες επιτροπές ειδικών και δεν τους πολύ-γνωρίζουμε. Όλοι μας έχουμε άγνοια σε πάρα πολλά θέματα, όμως πριν εκφέρουμε γνώμη - άποψη για κάποιο από αυτά και βέβαια πριν νομοθετήσουμε, η κοινή λογική επιβάλει την ενημέρωση μας σε βάθος. Στην περίπτωση της Εκκλησίας και πολύ περισσότερο στο θέμα της Θείας Κοινωνίας η κοινή λογική πολλών από αυτών που παίρνουν τις αποφάσεις απλά έπαψε να λειτουργεί. Βρέθηκαν σε θέση εξουσίας άσχετοι άνθρωποι (όχι όλοι άσχετοι) και θεωρούν αλαζονικά τον εαυτό τους άξιο γνώμης στα πάντα. Θεωρούν όπως και πολλοί από εμάς τους ας πούμε αληθινά πιστούς ότι η Θεία Κοινωνία είναι ένα έθιμο, για το καλό, για μια μεγάλη θρησκευτική εορτή, για μια ίσως δυο - τρεις φορές το χρόνο. Αγνοούν όπως και πολλοί από εμάς τους ας πούμε αληθινά πιστούς ότι η Θεία Κοινωνία είναι η καθημερινή τροφή της ψυχής μας. Τα πρώτα χρόνια της Εκκλησίας οι πιστοί Κοινωνούσαν καθημερινά. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που στις μέρες μας είχαμε και έχουμε περιπτώσεις μεταδώσεις της Θείας Κοινωνίας σε πιστούς από την πίσω πόρτα, από το παραθυράκι του Ιερού, από το υπόγειο, από το αυτοκίνητο του Ιερέα κλπ. Μην ξεχνάμε ότι ο λόγος ύπαρξης των Προηγιασμένων Θείων Λειτουργιών κατά την Σαρακοστή είναι μόνο και μόνο για να υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για Θεία Κοινωνία πιστών που δεν μπορούσαν και δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι το επόμενο Σαββατοκύριακο να ξανά - Κοινωνήσουν. «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον» (Ιωάν. 6, 54), διδάσκει ο Κύριος. Ας προσέξουμε ότι χρησιμοποιεί χρόνο ενεστώτα. Ο χριστιανός απολαμβάνει μέρος της χαράς του Παραδείσου από την επίγεια ήδη ζωή του. Ο συνδυασμός της ψυχής και του σώματος, διατηρεί τη ζωή του σώματος. Ο συνδυασμός της ψυχής και του Θεού, διατηρεί τη ζωή της ψυχής. Για να ζήσει το σώμα, χρειάζεται η ψυχή και για να ζήσει η ψυχή, χρειάζεται τον Θεό. Χωρίς Θεό, χωρίς δηλαδή την Θεία Κοινωνία ο άνθρωπος είναι ζωντανός μεν στο σώμα, νεκρός δε κατά το πνεύμα, είναι ζωντανός νεκρός, άσχετα αν πίνει, τρώει και κινείται. Ο Ιερός Χρυσόστομος επισημειώνει: «Άρτον δε ζωής εαυτόν καλεί, ότι την ζωή ημών συγκροτεί και ταύτην και την μέλλουσαν».
Η άγνοια των επιτροπών που αποφασίζουν δυστυχώς επεκτείνεται και στο λεγόμενο από τους ίδιους κουταλάκι με το οποίο δίνεται η Θεία Κοινωνία. Δεν άνοιγαν τον Χρυσόστομο να διαβάσουν λίγο πριν εκθέσουν την άγνοια τους; Παραδέχομαι ότι μπορεί να μην γνωρίζουν κάποιον Χρυσόστομο και το τι έχει πει - γράψει περί του θέματος. Σίγουρα όμως θα έπρεπε να γνωρίζουν τον Ιερέα της Ενορίας τους και θα μπορούσαν να τον συμβουλευτούν.
Ο Ίδιος ο Χριστός είναι Αυτός, ο Οποίος, δια της Θείας Κοινωνίας εισέρχεται εντός μας, και θα υπάρξει περίπτωση να επιζήση ο κορωνοϊός ή άλλος ιός; Είναι δυνατόν το «Ποτήριον της ζωής» να κεράση τον θάνατο; Ίσως οι επιτροπές να μπερδεύουν τον φραπέ που πίνουν με το «Ποτήριον της ζωής». Η άγνοια και ανοησία καλά κρατεί.
Δημοσίευση σχολίου